0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi S. J. R a z z o q o V yog‘och va plastmassa konstruksiyalari
Download 3.1 Mb. Pdf ko'rish
|
Yogoch-va-plastmassa-konstruksiyalari
7-BOB
Y og‘och ramalar 7.1. Y og^och ra m a k o n stru k siy alari Rama - asosiy yuk k o 'taru v ch i yog'och konstruksiyalari turlaridan biri hisoU anadi, U lam ing shakli k o 'j^ in a ishlabchiqarish va jam oat binolariga mos keladi. Rama ustun va to 'sin lari tom yopma va devor konstruksij^lari uchun asos bo' h b xizm at qiladi. Lekin ram aga ju d a ko‘p miqdordagi yog' och m ateriallar talab qilinadi va ular 12+24 metr oraliq lard a qo'llaniladi, Xorijiy davlatlarda yog'och ram alar 60 metrgacha bo'lgan oraliqlarda ham qo'llanilmoqda. Statik sxemalari b o 'yicha ram alar statik aniq va statik noaniq turlarga bo 'lin ad i (45-rasm). U lam ing afealligi shundaki, rama kesimlaridagi zo'riqishlar poydevomi cho'kiáiiga bog'liq em as va ulaming tug\m yechimlari soddaroqyediil- gan. Kamchiligi tugunlarida k atta z o 'r i q t ^ a r hosil bo'lishidadir. b) W. 45>rasm. Yog'och ramalar sxemalari; a-uch shamirii; b-ikki shamirli. bikr mahkamlangan; v-ikki shamirli Garnir tayangan. Ikki sham irli bikr tayanch tugunli sxema Ыг marta statik noaniq hisoUanadi. Bu sxemaning afzalligi - ram a to ‘ sinining ustuni bilan birikishi joyida eguvchi mo m entning qiymati nolga teng bo'lad i. Kamchiligi - ramada bikr tayanch tugunlari* n in g mayjudligidir. Bikr tayanch tugunlari shamirli tayanch tugunlariga nisbatan m urakkakoqdir. Ikki sham irli, G a rn ir tayanch tugunli ramalar 1шп bir marta statik noaniq hisoblanadi. Uch sh a m irh yelimlangan yog'och ram alar eng ko 'p tarcplgan ram alar hisoblanadi. U lar h avonb va havonlar soni ikkitadan to'rttagacha bo'lishi m umkia U ch sham irli yelim langan ram alam ing konstruksiyalari (46-rasm). M azkuryelimlangan yog'och ramalar kesimlarining kengligi o'zgarmas, kesim balandligi esa o'zgaruvchan bo'ladi. Egib yelimlangan uch shamirU ramalar, ikkita G>simondiakldagibeshfcurchakli yarim ramalardan tashkil topgan. Ramako'ndalangkesimieniningo'lchamio'zgaimas, kesim balandligi esa o'zgaruvchandir. Ru ramalaming afralHgi: yirik yarimramalardan tashkil topgan ram alam iyig'ishningosonligi vayig'ish^^qtining kamiigi; kesim balandligining o' zgaruvchanUgi ; maksimal eguvchi momoit btx* joyda kesimni katta, al • «-' WVI« M«»» k/«a^M •*•■•• «4 I ^ ^ ^»44%| yelimlangan; v • to‘it havonli; g-ikki havonli; d- ichki tayanch havonli; ye- tashqi tayanch havonli. eguvchi moment kichik boisa, kesimni kichik (bu esa o 'z navbatida yog'ochni iqtisod qilishga olib keladi) K amchiligi; transpórtela tashish im koniyat darajasining pastligi (ram ayirik bo 'Iganligi uchun)', egilgan qismidagi siquvchi kuchning qiymati to‘g ‘ri ch iziq li ramadagiga nisbatan kattaligi. To‘g ‘ri chiziqli ram a - ustun va sarrovlardan tashkil topadi. B itta ra m a G- simon ikkita yarim ramadan ibc^at. Kamadagi eng katta eguvchi moment, ram aning o ‘ stirma tugunida hosil bo‘ ladi. R am aning sarrovi to 'g ‘ rí chiziqli tekis bo‘ Iganligi uchun to'sin va to'shamalami o'm atish ham da tomdanishablikni qilish oson bo'ladi. O'stirm ani tishli chok kesimida maksimal eguvchi m oment hosil bo'ladi. Yelimlangan uch sham irli to 'r t havonli ram a • ikkita ustundan, ik k ita 0‘zgaruvchan kesimli yarim sarrovlardan Vñ o'zgarm as kesimli to' rtta havonlardan tashkil topadi. Havonlar sarrovlarga qo' shim cha tayanch sifatida ishlaydi v a sh u ning uchun sarrovdagi eguvchi moment qiym atini qisman kamaytiradi. Yelimlangan uch shamirli ikki havonli ram alar - ikkita ustundan, ik k ita o'zgaruvchan kesimli yarim sarrovlardan va o'zgarm as kesimli ikkita h avonlardan tashkil topadi. Bu ramaning asosiy kamchiligi, ulam ing o‘stirma cpsmidagi cho'zilish zo‘ri(^shining kattaligidadir. Yelimlangan yog'och tayanch ichki havonli uch sham irli ram a - ikkita yarim sarrovlardan, iUdta havcn va ikkita ustundan tashkil topadi. Yelimlangan y o g 'o c h tayanch tashqi havonli uch shamirli ram a - xuddi ichki havonli ram aga o 'x sh ay d i, faqat havoni bu ramalarda tashqi bo'ladi. Dcki sham irli yelimlangan yog'och ram a- lar (47‘rasm) uchta konstruktivelementlardan tashkil topadi; ikkita vertikal u stu n lar va gorizontal sarrovlardan. Bu ram alar boshqa ram alarga nisbatan oson tayyor lanadi va alohida qismlardan tashkil topgani uchun ulami tran^xirtda tashish darajasi yuqoridir. Gorizontal sarrovni ustunga m ahkam lash juda ham yengil bajariladi. 47- rasm. Ikki shamirli yelimlangan yc^'och ramalar. a - bikr tayanch va arka bilan; b - bikr tayanch va fcrma tñlan; v - ^lam irli tayanch va yelimlangan yog‘ c»ch to' sin bilan. Dcki sharnirli yelim langan yog‘och ramalar bikr layanchli, sham ir tayanchli qilib loyihalanadi. Ramalarda uchta asosiy tugunlar mayjud; tayanch, o'stirm a, uch tugunlar. Riimalar butun yog'ochlardan ham tayyorianadi Bunday ramalar yelim langan yog'och ram alarga n isbatan arzon, lekin ular faqat kichik oraliqlarda qo‘ llaniladi (asosan 15 m gacha). B utun kesimli yog‘ ochlardah havonli ram alar ham tayyorlanadi. U lam ing oralig‘i gacha bo‘lishim um kin. 7.2. Yug^och ram alarn i hisoblash Rama konstruksiyalarini hisobjash ikki bosqichda amalga oshiriladi: gecanetzik va statik Geometrik hisobla^ da ram a elementlarining ge 'ni ramaning oralig ‘i, ustun balandligi, sarrov uzunligi, sarrov qiyaligi, hisoblash kesimlarining koordinatalari va boshqa hisoblash uchun zarur bo 'Igan o'lchamlar). Sim m etrikram alardabuoicham larm yarim ram a uchun aniqlash yetar- lidir. Agar lOTi asbestsementli bo‘ Isa, uning qiyaligi - i ^ 259^ ruberoidli t a n yqana- lardaesa i < 2 5 ^ q a b u l qilinadi. Egri chiziqli ramalam ing o‘stirma qismidagi egri chiziqli yoy qismi egrilik radi- usini ruxsat etilgan eng kichik qiymatidan kelib chiqqan holda olinishiga tavsiya beriladi; r>150-d; (7.1) buyerda: r - ^ i l i k radiusi, d-yelimlanadigan bitta laxtaning qalinligi. Ramani statik hisoblashda quyidagi tartibga rioya qilinadi: 1. Ramani hisoblash sxem asi aniqlanadi. 2. Ramaga ta’sir qiluvchi tashqi yuklamalar qo'yiladi. 3. Tashqi y u klam ajam ingm e’yoriyvahisobáy qiymatlari aniqlanadi. 4. Tashqi yuklam alardan hosil boiadigan tayanch reaksiyalari aniqlanadi. 5. Hisobiy sxemadagi asosiy hisoblash nuqtalarinm g kocffdinatalari topiladi. 6 . E)oimiy va qor yuklantíJaridan hosil b o Íad ig 3n eguvd\i moment, qirquvchi kuch va bo'ylam a kuchiar epyuralari quriladi. 7. Shamol yuklam asidanM Q, epyuralari quriladi. 8. Ichki zo‘riqi{War(W, Q. A/) asosiy qiymatlarining iáiOTalariga qarabyig‘iladi. 9. Aniqlangan asosiy yig'indi ichki z o 'ríq ish lam in g qiymatlariga qarab ko ‘ndalang kesim oicham lari aniqlanadi. Talab qilinadigan ko'ndalang kesim ning oÍcham lari(balandU gi, qarshilik m T ak ro rla sh uchun s a v o lla r 1. Ram alam ing qaysi turlari qurilishda ishlatiladi? 2. Ramalar qanday oraliqlarda qoilaniladi? 3. Ramalami hisoblash tartibinitushuntiribbering. 4. Ram alam i hisoblashda qaysi yuklamalar hisobga olinadi? 5. Rama tugunlarini tushuntirib bering. 6 . Rama kesimlaridagi zo'riqishlar qanday aniqlanadi? 7. Rama ko'ndalang kesim oicham lari qaysi fcnmulalar yordamida aniqlanadi? |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling