1 1- mavzu: Oziq- ovqat mahsulotlarining kimyoviy tarkibi va to‘yimliligi. Reja

Danakli mevalar 
Danakli mevalarga gilos, olcha, olxo‘ri, o‘rik, shaftoli, qizil, zaytun, jiyda kiradi. 
Ular po‘stloqdan, shirali etdan, qattiq po‘choq va urug‘dan iborat. Danakli mevalar 
bebaho oziqaviy moddalarga boy mazali meva hisoblanadi. Danakli mevalar 
tabiiyligicha iste’mol qilinadi yoki uzoq saqlanmasdan konserva mahsulotlari 
tayyorlanadi. 
Rezavor mevalar 
Rezavor mevalar madaniy va yovvoyi turlarga bo‘linadi. Madaniy rezavorlarga 
bog‘ va mevazorlarda o‘stiriladigan uzum, krijovnik, smorodina, zemlyanika, 
qulupnay, malina, yovvoyi rezavorlarga klyukva, brusnika, maymunjon, chernika 
kiradi. 
Rezavor mevalar tarkibida oson hazm bo‘ladigan qand, organik kislotalar, 
darmondorilar, mineral moddalar mavjud bo‘lib, shifobaxshlik xususiyatiga ega, 
iste’mol qiymati esa eng yuqori hisoblanadi. 

---

Tuzilishiga qarab barcha rezavor mevalar uch guruhga bo‘linadi: 
1. 
Haqiqiy rezavorlar — urug‘lari mag‘zi ichida joylashgan: uzum, smorodina, 
krijovnik, klyukva, brusnika, chernika. 
2. 
Murakkab rezavorlar — qo‘shilib ketgan kichik meva- lardan tashkil topgan: 
malina va maymunjon. 
3. 
Yolg‘on rezavorlar — etli mevadan tashkil topgan: zemlyanika va qulupnay. 
Uzum shirin ta’mi, yuqori oziqaviyligi, shifobaxsh xususiyatlari bilan ajralib 
turadi. Tarkibida qand (12—16%), kislotalar (0,8%) va qimmatli mineral moddalar 
mavjud. 
Uzumning navlari turli-tuman bo‘lib, xo‘raki, quritiladigan va vino 
tayyorlanadigan navlarga bo‘linadi. Xo‘raki navlarning mevalari katta, hidi 
xushbo‘y, mazasi nordon va o‘ta shirin emas. 
Quritiladigan navlari po‘stining yupqaligi, tarkibida qandning ko‘pligi, 
kislotaliligining pastligi bilan ajralib turadi. Uzum navlari ham tarkibi bilan, ham 
tashqi ko‘rinishi bilan farqlanadi. Mevalar turli tusdagi yashil, pushti, ko‘k 
ranglarda bo‘ladi. Rang beruvchi moddalar ko‘pchilik navlarning asosan 
po‘stlog‘ida to‘plangan bo‘lib, mag‘zi va sharbati ko‘pincha rangsiz bo‘ladi. 
Mevalar danakli hamda danaksiz bo‘ladi. Quritilgan uzum (kishmish) va uzumning 
sharbatlari non va qandolat mahsulotlari ishlab chiqarishda qo‘llaniladi.