1 1- mavzu: Oziq- ovqat mahsulotlarining kimyoviy tarkibi va to‘yimliligi. Reja

Guruhlarda ishlash qoidasi 
 
Sherigingizni diqqat bilan tinglang. 
Guruh ishlarida o’zaro faol ishtirok eting, berilgan topshiriqlarga 
javobgarlik bilan yondashing. 
Agar yordam kerak bo’lsa, albatta murojaat qiling. 
Agar sizdan yordam so’rashsa, albatta yordam bering. 
Guruhlar faoliyatining natijalarini baholashda hamma ishtirok etishi 
shart. 
Quyidagilarni aniq tushunishimiz lozim: 
• Boshqalarga o’rgatish orqali o’zimiz o’rganamiz! 
• Biz bitta kemadamiz: yoki birgalikda suzib chiqamiz, yoki 
birgalikda cho’kib ketamiz. 
yog‘lari qo‘shib olinadi. Omixta yog‘ olish turli yog‘ aralashmalarining erish 
haroratiga asoslanib olinadi. Yog‘larning erish harorati qancha past bo‘lsa, iste’mol 
qiymatlari shuncha yuqori bo‘ladi. 
Oziq-ovqat yog‘lari salqin, yorug‘lik kam tushadigan joylarda saqlanadi. Mol 
yog‘i 15—18°C da 6 oygacha,o‘simlik moyi 12 oygacha, margarin 0—4°C da 2 
oygacha saqlanadi. 
5- 
ilova
 
 
 
6- 
ilova
 

---

168 
 
Kichik guruhlarga bo‘linib ishlash uchun topshiriq (SAVOL) 
 
1. 
Yog‘larning ahamiyatini ayting? 
2. 
Yog‘larning kimyovi y tarkibi qanday moddalardan iborat? 
3. 
O‘simlik moylarini ayting? 
4. 
Rafinatsiyalanmagan moylar haqida ma’lumot bering? 
7- 
ilova
 
 
Kichik guruhlarga bo‘linib ishlash uchun savolga (JAVOB) 
1. 
Ozuqaviy yog‘lar inson ratsioni uchun zarur bo‘lgan oziq-ovqat 
mahsulotlaridan biri hisoblanadi. O‘zbekiston yog‘-moy sanoati, oziq-ovqat 
yog‘laridan tashqari, yog‘- moy chiqindilarini qayta ishlash orqali margarin, 
oshxona moylari, kir va atir sovun, olif, glitserin, yog‘ kislotalari, qimmatbaho 
to‘yimli hayvon ozuqasi — kunjara, shuningdek, kimyo sanoati uchun turli 
xomashyolar ishlab chiqaradi. 
2. 
Yog‘lar murakkab efir bo‘lib, yog‘ kislotalari va chiqin- dilardan iboratdir. 
Tarkibidagi yog‘ kislotalarning turiga qarab hamma yog‘lar ikkiga bo‘linadi: 
1.Suyuq yog‘lar, ularga, asosan, o‘simlik yog‘lari va ayrim baliq, kit moylari kiradi. 
2.Quyuq yog‘lar, ularga, asosan, hayvon yog‘lari va ba’zi o‘simlik moylari (kakao, 
kokos) ham kiradi. 
Yog‘lar odam organizmida plastik va energetik ahamiyatga ega bo‘lib, 
organizmning o‘sishida, toliqishda sarflanadi, teri va ichki organlardagi yog‘lar 
himoyalovchi 
vazifani 
bajaradi, 
tanani 
sovuq 
qotishdan, 
mexanik 
shikastlanishlardan saqlaydi. 
3. 
O‘simlik moylari tabiatda ko‘p tarqalgan bo‘lib, o‘simlik- ning urug‘lari, 
mevalari, ildizmevalari, mag‘izlarida bo‘ladi. O‘simlik moylari o‘simliklarning 
(paxta, kungaboqar, soya, saflor, kunjut, yeryong‘oq, kokos, moyli palma va boshq.) 
mevasi va urug‘idan hamda oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishda hosil 
bo‘ladigan chiqindilardan (donli o‘simlik- larning murtagi, o‘rik, olxo‘ri, shaftoli va 
boshqalarning danaklaridan) olinadi. Moylar o‘simliklarda turli miqdorda uchraydi: 
yong‘oq mag‘zida — 60—70%; kunjut va kakao urug‘ida — 50%; kungaboqarda 
— 40—42%; zig‘ir uru- g‘ida — 32—34%; chigitda — 18—20%; jo‘xorida — 6— 
7%. 
4.