1-2 Maruza. Atom spektroskopiyasi usullari. Atom-emission spektroskopiya

 
YuTILIShNING MOLYaR KOEFFISIYeNTI 
Agar (4.3) tenglamada konsentrasiya 
C
yorug’lik yutuvchi moddaning 1 l 
eritmadagi mollarida, qatlamning qalinligi santimetrlarda ifodalangan bo’lsa, u, 
yorug’lik yutilishini molyar koeffisiyentini bildiradi. (4.3) ga ko’ra yutilishning 
molyar koeffisiyenti son jihatidan konsentrasiyasi 1M qalinligi 1 sm bo’lgan 
eritmaning optik zichligiga teng. 
Yutilishning molyar koeffisiyenti 

moddaning ichki xossasini xarakterlaydi 
va u, eritmaning konsentrasiyasiga, hajmiga, yorug’lik yutuvchi qatlamning 
qalinligiga hamda eritmaga kelib tushayotgan yorug’likning intensivligiga bog’liq 
emas. Bu kattalik faqat namunaga tushayotgan nurning to’lqin uzunligiga, yorug’lik 
yutuvchi moddaning tabiatiga va eritmaning haroratiga bog’liq. Shuning uchun 

kattalik fotometrik aniqlashning (usulning) erishish mumkin bo’lgan sezgirligini 
obyektiv va juda muhim xarakteristikasi hisoblanadi. Yutilish polosasining 
maksimumiga to’g’ri kelgan 

ning qiymati yorug’lik yutuvchi turli xil birikmalar 
uchun keskin farq qiladi. Masalan, mis, nikel va boshqa (akva komplekslar) «oddiy» 
ionlarning, spektrning ko’rinuvchi qismida joylashgan yutilish polosalari 

ning 
kichik qiymatlari bilan (taqriban 10 - 100) xarakterlanadi. Rangli ammiakatlar, 
peroksidli va boshqa bir xil ligandli komplekslar uchun 

ning qiymati 10
2
- 10
3
oraliqda bo’ladi. Nihoyat, organik reaktivlarning (alizarinatlar, ditizonatlar va 
hokoza) 

juda katta qiymatga (10
4
- 10
5
) ega. 
Yorug’lik yutuvchi bir nechta birikmalar eritilgan aralashmaning optik zichligi, 
agar bu birikmalar o’rtasida o’zaro ta’sir bo’lmasa, additiv xossaga ega. Ya’ni 
n
umumiy
A
A
A
A
A





...
,
3
2
1
(4.6) 
yoki 
l
C
C
C
C
A
n
n
umumiy
)
...,
,
(
3
3
2
2
1
1









(4.7) 
Yutilish polosalari spektrning turli qismlarida joylashgan yorug’lik yutuvchi 
birikmalarni o’z ichiga olgan aralashmani fotometrik analiz qilishda, hisoblash ishlari 
uchun (4.7) tenglama ishlatiladi. Aralashmaning optik zichligini bir nechta to’lqin 
uzunliklarida o’lchab tenglamalar sistemasi tuziladi va u 
n
C
C
C
C
...,
,
,
,
3
2
1
konsentrasiyalarga nisbatan yechiladi.