1. Biofizikaning predmeti, vazifalari. Biofizikaning biologik fanlar orasida tutgan o’rni va boshqa fan soxalari bilan aloqasi

63. Fagotsitoz jarayoni
Fagotsitoz (yunoncha: phagos — yeyish, oziklanish va cytos — hujayra) — bir hujayrali organizmlar yoki koʻp hujayralilarning ayrim hujayralari tomonidan begona mikroskopik tirik organizmlar (bakteriyalar, hujayra parchalari), qattiqzarrachalarningfaol qamrab olinishi va yutilishi (Pinotsitoz bilan solishtiring). Zarrachalarni qamrab olib hazm qilish xususiyati tuban organizmlar oziklanishining asosini tashkil etadi. Bu xususiyat evolyutsiya davomida biriktiruvchi toʻqimaning muhofaza funksiyasini bajaradigan ixtisoslashgan hujayralar — fagotsitlarga oʻtgan. Fagotsitoz hodisasini dastlab I. I. Mechnikov aniklagan (1882). Ayrim hayvonlar ootsitlari, yoʻldosh hujayralari, tana boʻshligʻi devorini qoplab turadigan hujayralar va koʻz epiteliysi pigmenta ham faol Fagotsitoz qilish xususiyatiga ega. Fagotsitoz ketmaket keladigan bir necha jarayonlar: Fagotsitoz qilinayotgan obʼyektga yaqinlashuv, obʼyektning fagotsit hujayra sirtiga oʻrnashib olishi, yutilishi va hazm qilinishidan iborat. Fagotsitozda hujayra membranasi yot zarrachalarni oʻrab oladi va sitoplazma ichiga soʻrib olib, fagosomalar hosil qiladi. [[Lizosomadan fagosomaga gidrolitik fermentlar kelib quyiladi, yutilgan obʼyektni hazm qiladi. Hazm qilinmagan oziq qoldigʻi uzoq vaqt hujayra ichida qolishi mumkin. Fagotsitoz, asosan, yalligʻlanish jarayonlarida, jarohatning bitib ketishida nospetsifik immunitet sifatida muhim ahamiyatga ega. Baʼzan "Fagotsitoz" va "pinotsitoz" terminlari endotsitoz nomi bilan yagona tushunchaga birlashtiriladi
64. Fagotsitozning buzilishi
Fagotsitar buzilish immunitet tizimining irsiy nuqsonlari natijasidir. Genetik fagotsitar kasalliklar neytrofillar differentsiatsiyasi (neytropeniya), harakatlanish nuqsonlari va nafas olish yo'llari nuqsonlari kabi bir necha guruhlarga bo'linadi.Fagotsitar buzilish immunitet tizimining irsiy nuqsonlari natijasidir. Genetik fagotsitar kasalliklar neytrofillar differentsiatsiyasi (neytropeniya), harakatlanish nuqsonlari va nafas olish yo'llari nuqsonlari kabi bir necha guruhlarga bo'linadi. Har bir holatdagi natijalar zamburug'lar (masalan, Candida va Aspergillus spp) va/yoki bakteriyalar (masalan, Staphylococcus aureus, Pseudomonas sp. va Nocardia sp.) bilan takrorlanuvchi va/yoki og'ir infektsiyalarga olib keladi. Fagotsitar funktsiyalarning buzilishi, shuningdek, dori reaktsiyalari, diabetes mellitus, metabolik kasalliklar, to'yib ovqatlanmaslik, etuklik yoki kuyishlar natijasida yuzaga kelishi mumkin. Bundan tashqari, neytrofillarning yo'qolishi otoimmunitet yoki boshqa immunitet tanqisligi kasalliklari bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Fagotsitar hujayralarning buzilishi uchun mas'ul bo'lgan genetik mutatsiyalar avloddan-avlodga turli irsiy shakllarda o'tadi yoki o'z-o'zidan paydo bo'lishi mumkin.