1-ma`ruza mavzu: Biotexnologiyaning asosiy tushunchalari va ta’rifi

Glyukoamilaza 
- 
(1,4-

-D-glyukan-glyukanogidrolaza) 
asosan zamburug‘larda keng 
o‘rganilgan. Asp.niger zamburug‘ida u molekulyar massasi 100 000 dalüton atrofida 
bo‘lgan ikkita glikoproteinlardan iborat. Demak, bu fermentni xususiyatlari bir-biridan farq 
qiladigan ikkita formasi (shakli) mavjud. 
Dekstranaza - (1,6-

-D-glyukan-glyukanogidrolaza) dekistrindagi 1,6-glikozid bog‘iga ta’sir 
qiladi.
Laktoza yoki 

-galoktozidaza (

-D-galoktozid-galoktogidrolazalar) laktozani glyukoza va 
galaktozaga aylantiradi. Bu ferment E.Coli, Asp.niger, Sacch.cerevisiae, Curvularia 
inaqualis, Alternaria tenuis va ayrim boshqa mikroorganizmlarda sintez bo‘ladi.
Invertaza - (

-D-fruktofuranozid-fruktogidrolaza) saharozani glyukozaga va fruktozaga 
parchalaydi. Uni Aspergillus turkumi vakillari (Asp.awamori, Asp.batatae, Asp.niger), 
achitqi zamburg‘i, Bacillus subtilis va Bac.diastaticus larning alohida shtammlari hosil 

---

qiladi. 
Öellyulolitik fermentlar (öellyulazalar) - faol oqsillarning murakkab kompleksidir, öellyuloza 
molekulasining har xil bog‘lariga ta’sir qiladi, S komponent (ekzonukleaza) tabiiy holdagi 
öellyulozaga (paxta, filütr qog‘ozi) ta’sir qiladi. S
x
-komponenti (endonukleaza) eriydigan 
shaklga o‘tkazilgan kletchatkani (karbosimetilöellyulozani) gidrolizlaydi. 
Öellyuloza bilan bir qatorda mikroorganizmlar öellobiaza (

-glyukozidaza) hosil qiladi, bu 
ferment öellyulozani va gemiöellyulozani parchalaydi. Öellyulozani gidrolizining oxirgi 
bosqichi, glyukoza hosil bo‘lishi bilan tugallanadi. 
Sanoatda ishlab chiqariladigan öellyulotik ferment preparatlari odatda S
1
va S
x
va shunga 
o‘xshash öellobiaza va gemiöellyulaza fermentlari bo‘lib, bu preparatlarning pH ko‘rsatkichi 
3,0 dan 8,0 gacha. Mana shu pH lar oralig‘ida ular turg‘undirlar. Öellyulazani hosil 
qiluvchilar ko‘pincha miöelliali zamburug‘lardir, shulardan Penicillium notatum,