1-ma’ruza Organik bogʻlovchi materiallar. Reja

 
Yo‘l qurilishida ishlatiladigan bitumlar 
Bitumning 
markasi 
25

C da 
ninaning botish 
chuqurligi 
 0,1 mm 
25

C da 
bitumning 
cho‘ziluvchanlik 
darajasi, kamida, 
sm 
Yumshash 
harorati 
kamida, 
0

C 
Chaqnash 
harorati 
kamida, 
0

C 
Bitumning 
asosiy 
xossalari 
Bitumning 
qayishqoqligi 
Bitumning 
penetratsiya
Bitumning 
mo’rtlik 
harorati 
Bitumning 
cho’zilishi 

---

BND 200/300 
201-300 
- 
35 
200 
BND 130/200 
131-200 
65 
39 
220 
BND 90/130 
91-130 
60 
43 
220 
BND 60/90 
61-90 
50 
47 
220 
BND 40/60 
41-60 
40 
51 
220 
Neftni qayta ishlash texnologiyasi asosan quyidagi yo‘nalishda olib boriladi. 
1) Qaynash darajasiga ko‘ra neftni tashkil etuvchi uglevodorodlarni fraksiyalab 
ajratish (distillash). 
2) Kreking deganda neftning molekulalarini kimyoviy yo‘l bilan parchalash natijasida 
yengil uglevodorodlar benzin, kerosin va smolali moddalar olish, neftning ayrim 
fraksiyalarini qayta ishlab chiqarish tushuniladi.
1-usul bilan, ya’ni neft va neft mahsulotlarining sifatiga qarab, uni qayta ishlash orqali 
yoqilg‘i va moy olinadi. Bunday to‘g‘ri haydash, neftdan yoqilg‘i va moylar olish 
imkonini kamaytiradi, chunki fraksiyali ko‘rinishda, uglevodorodlar parchalanmasdan 
krekingga ajraladi. Neftni qayta ishlash natijasida, og‘ir smolali qoldiqlar: gudron, 
kreking qoldiq, asfaltlar hosil bo‘ladi. Bu qoldiqlarni qayta ishlash natijasida sifatli 
bitum olinadi. 
Neftni to‘g‘ri haydash va krekinglash yo‘li bilan qayta ishlanadi. To‘g‘ri haydash 
usulida neft parchalanishi hisobiga bug‘ ko‘rinishidagi fraksiyalar hosil bo‘ladi va 
kondensatsiyalanish natijasida ayrim to‘ldiruvchilar ajralib chiqadi. 
2-usul: Kreking jarayoni natijasida, yuqori molekulali uglevodorodlardan tashkil topgan 
neft 
to‘ldiruvchilar 
yuqori harorat ta’sirida parchalanib, mayda molekulali 
uglevodorodlarga, ya’ni benzinlarga ajraladi. Bunday benzin kreking benzin deyiladi.