Falsafaning gnoseologik funktsiyasi tajribada sinash, tavsiflash yoki shak-shubhasiz inkor
etish mumkin bo`lmagan, ya`ni fan ochib berish, tadqiq etish va tahlil qilishga qodir bo`lmagan
narsalar va hodisalarni oqilona yo`l bilan tushuntirishga harakat qilishdir. Falsafa
gnoseologiyada hal qiladigan boshqa bir muhim vazifa «Haqiqat nima?», «Uning mezonlari
qanday?», degan masalalar bilan bog`liq, zero har qanday bilish jarayoni oxir-oqibatda, u yoki
bu tarzda haqiqatning tagiga etishga qarab mo`ljal oladi, bu esa eng muhim masaladir.
Metodologik funktsiyasi to`g`risida so`z yuritganda metod tushunchasiga murojaat etish
o`rinli bo`ladi. Bu tushuncha yunoncha methodos – yo`l, tadqiqot, tekshirish so`zidan kelib
chiqqan bo`lib, u yoki bu maqsadga erishishning muayyan usulini, shuningdek borliqni nazariy
va amaliy o`zlashtirishga qaratilgan usullar yoki amallar majmuini anglatadi. Boshqacha qilib
aytganda, bu faylasuf yoki olim o`zi o`rganayotgan predmetning tadqiqot yo`lidir.
Falsafaning integrativ funktsiyasi fan bilan chambarchas bog`liq. Real borliqning yangi va
yangi ob`ektlari va hodisalari inson nazariy tadqiqotlari sohasidan o`rin olishi, shuningdek
ilgari ma`lum darajada anglab etilgan narsalar va hodisalarni yanada chuqurroq o`rganishga
bo`lgan ehtiyoj ilmiy bilim o`z rivojlanishining dastlabki bosqichlaridayoq tabaqalanishiga
turtki beradi.
Madaniy funktsiyasi. Falsafa odamlar dunyoqarashini kengaytirish, ularda bilishga qiziqish
uyg`otish, nazariy fikrlash madaniyatini shakllantirish va rivojlantirish orqali madaniy
funktsiyani ham bajaradi.
Aksiologik funktsiyasi. Falsafa hayotning ma`nosi, o`lim va umrboqiylik masalalarini kun
tartibiga qo`yish, u yoki bu harakat, voqea, hodisaga “yaxshi”, “yomon”, “muhim”, “foydali”,
“foydasiz” kategoriyalari bilan baho berish orqali– aksiologik (yunon. axia - qadriyat)
funktsiyani bajaradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |