1-Mavzu: Jihozlarni ta’mirlash texnologiyasi

Zahira qismlari saroyini tashkil qilish. Qisqa muddatlarda sifatli va о‘z 
vaqtida ta’mirlashni о‘tkazishga yetarli darajada zaxira qismlarga va ta’mirlash 
materiallarga ega bо‘lgandagina erishish mumkin. Faqat, ularning ortiqcha 
miqdorda uzoq vaqt davomida saqlanishi, korxonaning aylanma vositalarining 
tо‘xtatib
qо‘yilishiga va korxona texnik-iqtisodiy kо‘rsatkichlariga sezilarli ta’sir 
kо‘rsatadi. Shuning uchun, zahira qismlar va materiallarining ta’mirlash ishlarini 
uzluksiz ta’minotini muhofazalovchi minimal miqdorini aniqlash masalalarini 
aniq yechish talab etiladi. 
Zahira qismlarni tejab ishlatish, shuningdek, yana qayta ishlatish maqsadida 
almashtirilgan qismlarni qayta tiklashni qattiq nazorat qilish juda muhimdir. 
Faqat, bunday holatlarda zahira qismlarini nominal darajada mо‘tadillash va 
ta’mirlashning umumiy narxini kamaytirish mumkin. 
Uskunalarni ta’mirlashga tayyorlash kimyo va neftni qayta ishlash 
zavodlarida alohida ahamiyat kasb etadi. Bu zavodlarda portlash va yong‘in 
xavfliligi va zaharli moddalar bilan ishlash yaqqol kо‘rinadigan omil hisoblanadi. 
Shuning uchun ta’mirlashga tayyorlanish bо‘yicha о‘tkaziladigan tadbirlar tarkibi 
va ketma-ketligi uskunalarni texnologik kartada о‘rnatish yoki har bir uskunani 
ekspluatasiya qilish bо‘yicha yо‘riqnomalarida muhokama qilinadi. Kartalarni 
tuzish vaqtida uskunaga yoki tizimga tо‘ldirilgan muhit xossalariga, uskuna 
о‘lchamlariga, shuningdek, tanlangan ta’mirlash turiga ahamiyat beriladi. 
Uskunani tо‘xtatish, uni sistemadan uzish va ta’mirlashga tayyorlashni 
texnologik personal (apparatchi, operator) amalga oshiradi. Tо‘xtatish vaqtida 
temperatura, bosim va yuklamaning keskin о‘zgarishi uskunaning jiddiy ishdan 
chiqishiga olib keladi. Shuning uchun yirik uskunalarning yoki texnologik 
obyektlarning tо‘xtatilishini uchastka (о‘rnatilish, blok, sex) boshlig‘i boshqaradi. 

---

Tо‘xtatilgan uskunalarni tо‘ldirib turgan muhitdan bо‘shatiladi, bunda о‘zi 
oqib ketishi uchun drenajlar, bug‘ va havo orqali puflab tozalash, suv bilan yuvish 
va hokazolardan foydalaniladi. Shundan sо‘ng, uskunalarni tizimidan ishonarli 
uzib qо‘yiladi, bu vaqtda ochib-yopiladigan armaturalarda va ulardan keyin, 
shovqinni yutuvchi
flanesli birikmalarda о‘rnatiladi. Shovqinni sо‘ndiruvchilar 
raqamlar bilan belgilangan yaxshi kо‘rinadigan qilib yozib qо‘yilishi shart. Har 
bir о‘rnatilgan shovqinni sо‘ndiruvchini ish smenasi jurnalida qayd qilinadi. Bu 
jurnalda uning о‘rnatilgan va olib tashlangan sanalari, hamda bajaruvchining ismi-
sharifi kо‘rsatiladi. Shovqin sо‘ndiruvchilarni navbatchi slesarlar qо‘yadilar, katta 
hajmdagi ishlar olib borilayotgan vaqtda esa, zavodning ta’mirlash bazasi 
tomonidan ajratilgan slesarlar bajaradilar. 
Uskunalarni keyingi tayyorlanishi ularning konstruktiv xossalariga, aniq 
sharoitlarga va talab etilayotgan ta’mirlash xarakteriga bog‘liq. Bu tayyorgarlik 
о‘z ichiga yuvish va bug‘latishni, tartib bilan keladigan takrorlanishlarning aniq 
soni, maxsus reagentlarni ishlatish va hokazolarni oladi. Texnologik xizmat 
ta’mirlash ishlarini bajaruvchilarga uskunalarni tayyorligini kafolatlovchi rasmiy 
hujjat beradi. Uskunani kapital ta’mirlash vaqtida aniq bir shakldagi dalolatnoma 
tuziladi. Unda uskuna va kommunikasiyalarni ta’mirlashga tayyorligi ta’kidlanadi 
va ta’mirlash vaqtida xavfsizlikni ta’minlashning asosiy choralari aytib о‘tiladi. 
Uskunalarni о‘z vaqtida ta’mirlashga topshirish va tayyorlash vazifasi ishlab 
chiqarish sexi boshlig‘iga yuklatiladi. Uskunaning о‘zida yoki u о‘rnatilgan 
hududda payvandlash va boshqa olovli-о‘tli ishlar olib borish uchun yozma 
ruxsat, tasdiqlangan shaklga asosan tuziladi. Zavod bosh injeneri (sex boshlig‘i) 
tomonidan imzolangan bunday ruxsatnoma yong‘in xavfsizligi vakili tomonidan 
imzo qо‘yilib, bu vakil ish boshlangunga qadar va ish davomida
rasmiylashtirilgan ruxsatnomada va korxonaning umumiy texnika xavfsizligi 
qoidalarida aytib о‘tilgan barcha amallarga qat’iy rioya qilinishini tekshiradi.