Бошқарув функцияси — бошқарув фаолиятининг алоҳида тури ҳисобланиб, бошқарув соҳасида меҳнат тақсимоти ва ихтисос лашувига асослангандир. Бошқарув функциясининг энг кўп тарқалган тури бошқарув умумий хусусиятлари (сифат, меҳнат, иш ҳақи, илмий-техника тараққиёти, меҳнатни муҳофаза қилиш)ни ҳамда ишлаб чиқариш ресурсларини (меҳнат, моддий-техника, молия ва бошқалар) қамраб олади.
Умуман эса корхонани бошқариш функциялари 25 тагача этади. Бошқарув ходимлари фаолияти ўзаро боғлиқдир. Буни қуйидагидан яққол тасаввур этиш мумкин.
Бошқарув услублари – ишлаб чиқаришни бошқариш мақсадларига эришиш учун персоналга бошқарув таъсирини ўтказиш воситаларидир. Одатда, бошқарувнинг қуйидаги услублари фарқланади:
И. Бошқарувнинг маъмурий услублари. Бу услуб ҳокимиятга, персоналга имтиёзлар бериш ва жазо чоралари кўришга асосланган. Персоналга маъмурий таъсир кўрсатишнинг беш асосий воситаси мавжуддир (3.6- расм).
Ташкилий таъсир — корхона фаолиятини мувофиклаштириб турувчи меъёрий ҳужжатлар (корхона низоми, жамоа шартномаси, штатлар жадвали, хизмат йўриқномалари, иш ўрнини ташкил этиш қоидалари)га асосланган. Ташкилий таъсир юқори даражада йўлга қўйилган корхоналарда меҳнат ва ижро интизоми, пировард ишлаб чиқариш натижалари юқори бўлади ва фармойиш таъсирини қўллашга ҳожат бўлмайди.
Фармойиш билан таъсир кўрсатиш — бошқарув мақсадларига бевосита маъмурий бошқариш орқали эришишга қаратилган. Персоналга фармойиш орқали таъсир кўрсатиш воситаларига ишлаб чиқаришни ташкил этиш, меҳнат ва ижро интизоми, меҳнатни меъёрлаш, ишларни мувофиқлаштириш ва назорат қилишга қаратилган раҳбарият фармойишлари, буйруқлари, кўрсатмаларини келтириш мумкин.
Моддий масъулият. Бу ходимнинг меҳнат фаолияти ёки фаолиятсизлиги оқибатида корхонага этказилган моддий зарарини қоплашдир.
Интизомий масъулият — меҳнатга оид амалдаги қонунчиликка риоя этилмаган тақдирдаги масъулиятдир.
Do'stlaringiz bilan baham: |
