Obektivlik principi-bul izertlewshiden maǵlıwmatlar menen olardıń analizin aralastırıp jibermewdi talap etedi. Máselen: shınıǵıw dawamında «bala aynadan sırtqa qarap turǵan edi» – dep aytılsa, bul hádiyse haqqındaǵı maǵlıwmat bolıp esaplanadı. Biraq, «bala itibarsız»-dep aytıw hádiyseniń analizi bolıp tabıladı. Hádiyseniń ózi menen onıń analizin aralastırıp jibermew kerek, sebebi joqarıdaǵı mısalda da bala aynaǵa qarap turǵan bolsa da, tárbiyashınıń sózlerine úlken itibar berip turǵan bolıwı múmkin.
Sebeplilik principi-bul bala shaxsı hám sanasında jańa sıpatlardıń payda bolıwın támiyinlewshi barlıq shárt-sharayat hám faktorlardıń múmkinshiligi bolǵanınsha úyreniwdi talap etedi. Máselen: Shınıǵıw dawamında bala tez-tez ayna tárepke qaraǵan bolsa, bul hádiyseniń ilajı barınsha sebebin anıqlaw kerek: kóshedegi bir nárse bala itibarın ózine tarttı ma? Shınıǵıwda bala sharshap qaldı ma? Ótilip atırǵan material balaǵa jaqsı tanıs pa? hám t.b.
Izertlewshilik principi-bul bala psixikasınıń qáliplesiw procesinde psixolog hám pedagoglardıń maydalap hám hárdayım baqlap barıwın talap etedi.
Usı principlerge muwapıq aldınnan;
a) izertlew ornı hám islenetuǵın jumıs mazmunı anıqlanıwı kerek;
b) izertlewde úyreniletuǵın sınalıwshılar tańlanbası dúziliwi lazım;
s) izertlew qaysı waqıtta hám qanday waqıt aralıǵında ótkeriliwin belgilew zárúr. Usı bántler belgilengennen keyin, olardan shetke shıqpaw kerek, yaǵnıy qanday da subektiv sebepler menen asıǵıs juwmaqlar shıǵarmaw, izertlewdi waqtınan burın tamamlaw jaǵdaylarına jol qoymaw kerek. Bolmasa, biz úyrenip atɪrģan obektimiz haqqɪnda tolɪq maģlɪwmatqa iye bolmaymɪz.
Do'stlaringiz bilan baham: |