1. Rivojlanish psixologiyasining tavsifi, fan sifatida Rivojlanish psixologiyasining nazariy va amaliy vazifasi

Bilish qobiliyati – fanning tegishli sohalariga oid (matematika, fizika, adabiyot va boshqalarga oid) qobiliyatlar. Bunday qobiliyatlarga ega o‘qituvchi fanni o‘quv kursi hajmidagina emas, balki ancha keng va chuqurroq biladi. O‘z fani sohasidagi kashfiyotlarni hamisha kuzatib boradi, unga nihoyatda qiziqadi, ayrim tadqiqot ishlarini ham bajaradi.


Shaxs taraqqiyoti sifatida psixik rivojlanish E.Eriksonning shaxs ijtimoiy psixologik rivojlanish nazariyasi
Reja:

1. 
   Eriksonning ego-psixorogiyasi.
   
2. 
   Erikson ishlarida tadqiqot metodlari.
   
3. 
   Erikson nazariyasining asosiy tushunchalari.
   
4. 
   Shaxs rivojlanishining psixoijtimoiy bosqichlari.
   

Amerikalik psixolog E.Erikson (1902—1994) ego-psixologi- ya yo‘nalishining vakili sifatida masHurdir. Erikson nazariyasi Anna Freyd nazariyasi kabi psixologik tahlil amaliyotidan keyin yuzaga keldi. E.Eriksonning o‘zi tan olganiday, Yevropadan emi- gratsiya qilingach yashagan urushdan keyingi Amerikada kichik bolalardagi xavotirlilik, hindlardagi umidsizlik, urush veteran- laridagi sarosima, natsist (german fashist)laridagi shafqatsizlik ka- bi ko‘rinishlarni tushuntirish va korreksiya qilish talab qilinadi. Bu barcha ko‘rinishlarga psixoanalitik yondashuv nizo mavjudligini ko‘rsatdi, Z.Freydning ishlari esa nevrotik nizolarni birmuncha o‘rganilgan insoniy axloq aspekti qila oldi. Biroq E.Erikson sanab o‘tilgan ommaviy ko‘rinishlarni nevrozning faqat analogi deb hi- soblamaydi. Uning fikriga ko‘ra, insoniy «Men»ning asoslari ja- miyatning ijtimoiy uyushtirilishida ildiz otadi.
E.Erikson «Men» va jamiyat munosabatlari haqidagi psixo- analitik konsepsiyani yaratdi. Shu bilan birgalikda, uning konsep- siyasi — bu bolalik konsepsiyasidir. Uzoq muddatli bolalikka ega bo‘lish aynan insonga xos. Bundan tashqari, jamiyatning rivoj- lanishi bolalikning uzayishiga olib keladi. «Uzoq davom etuvchi bolalik insonni texnik va intellektual mazmunda o‘z ishiga mohir odam qilib qo‘yadi, biroq u insonda butun umr hissiy yetilmagan- lik izini qoldiradi», — deb yozadi E.Erikson.
E.Erikson shaxs tuzilmasini xuddi Z.Freyd kabi talqin qiladi. Agar kundalik hayotimizning qaysidir lahzasida, deb yozadi u, biz to‘xtab, o‘zimizdan, ayni daqiqada nimalarni orzu qilganimizni so‘rasak, unda bizni qator kutilmagan kashfiyotlar kutadi: biz taajjub bilan fahmlaymizki, bizning fikrlarimiz va tuyg‘ularimiz nisbiy muvozanat holatidan goh u, goh bu tomonga o‘zgarib, ik- kilanishni sodir etadi. Bu holatdan bir tomonga og‘sak, bizning fikrlarimiz biz istagan narsaga nisbatan qator fantastik g‘oyalarni tug‘diradi; boshqa tomonga og‘gancha biz to‘satdan burch va majburiyatlar to‘g‘risidagi fikrlar hukmi ostida qolamiz, biz en- di nimalarni istashimiz haqida emas, balki nimalar qilishimiz kerakligini o‘ylaymiz; uchinchi holat, bu chegaralar o‘rtasida go‘yoki «jonsiz nuqta», eslash qiyinroq. Bu yerda qayerdaki biz o‘zimizni kamroq aaglagaa joyimiz, E-Erikson fikoiga ko‘ra, biz hammasidan ko‘ra ko‘proq o‘/ligimizai aaglaymiz, ‘‘zimiz bo‘lvmiz. Shunday qilib, qachonki biz istasak — bu «U», qacUon- ki biz majburmiz — bu «BosUqa Men», «joasiz nuqta» esa — bu «Men». Bu ikki iastaasiyvlao chegaralari o‘otasida doimiy ravi^^- da muvo/aaatlasUgaacha «Men» odvmga jadal istaklao va «vijdoa kucli bilan bostiji'gan'tj» o‘otasida muoosaga kelisl imkoaiai beovdigaa himoya mexa^izmlaoidan foydalaaadi.

1.