1 Rustamjon O‘rinov

29-variant 
1. Har bir farzand ona nasihatlarini jon qulog‘i bilan 
eshitishi, to‘g‘ri yo‘lga targ‘ib etsa, qarshilik 
qilmasligi, ota yoki onadan birortasi ish buyurganda 
shu buyurilgan ishda xatolik borligini bilsa ham 
yuragini tor qilib, qattiq gapirmasligi, kulib turib, bu 
ishda xatolik borligini yumshoqlik bilan isbot qilib, 
ularni ko‘ndirishi lozim. Qaysi hukm xato?
A) orttirma nisbat shaklidagi so‘z murakkab fe’l 
kesim vazifasida kelgan. 
B) fe’lning vazifa shakli ishtirok etgan sodda yasama 
so‘z tarkibida_4 ta morfema bor. 
C) 1 ta ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shilmasi ishtirok 
etgan. 
D) sifatdosh shaklidagi fe’l gapda hoi vazifasida 
kelgan.
2. Zid ma’noli qo‘shimchalar ishtirok etgan qaysi gap 
tarkibida vositali to‘ldiruvchi omonimlik 
xususiyatiga ega bo‘lgan so‘z bilan ifodalangan? 
A) Bolali uy - bozor, bolasiz uy - mozor. 
B) Sabrli odam uzoq yashaydi, sabrsiz odam esa o‘z 
boshiga falokat keltiradi. 
C) Aqlsiz do'stdan aqlli dushman afzal. 
D) Mevasiz shox osmonga tirmashur, mevali shox 
yerga engashur.
3. Undov so'zlar haqida berilgan noto‘g‘ri fikrni 
aniqlang. 
A) His-hayajon undovlarining o‘zi gap bo'lib kela 
olmaydi, faqat gap tarkibida kelib, uni undov gapga 
aylantirishi mumkin. 
B) Buyruq-xitob undovlari jonivorlarni haydash, 
chaqirish, to‘xtatish uchun qo'llanish bilan birga 
kishilar diqqatini tortish maqsadida ham ishlatiladi.
C) Undovlar g‘azab, norozilik, nafrat kabi ma’nolarni 
ifodalashi mumkin. 
D) Undalmalardan oldin kelgan undov so‘zlardan 
keyin vergul qo‘yilmaydi. 
4. -dosh affiksi qanday otlardan shaxs oti yasamaydi? 
A) ayrim payt otlaridan 
B) ushbularning barchasidan shaxs oti yasaladi. 
C) o‘rin-joy otidan 
D) narsa otidan
5. Taqlidlar tuzilishiga ko‘ra necha xil? 
A) 3 xil 
B) 4 xil 
C) turi 
yo‘q D) 2 xil 
6. Qaysi gapda son nol ko'rsatkichga ega kelishik 
shaklidagi so'zga tobelangan? 
A) Globusda bo'lgan har kichik nuqta, Millionlab 
qondoshga vatan, albatta. 
B) Choy Rossiyaga dastlab Mongoliyadan 1633-yilda 
dori sifatida yuborilgan. 
C) Yetimlik nimadir, bizlardan so‘ra, 0‘ninchi 
yillarning sargardonligi. 
D) Ikki soatlar eshakda yurib, tog‘dan tog‘ga o‘tib 

---

79 
andak toliqqan edim. 
7. Masturaning sevgisi, chidami, hijron dog'lari uning 
o'ziday pok, chiroyli, samimiy, ehtimol, shuning 
uchundir, Mashrab vafosizlik to‘g‘risidagi kitoblarni 
o‘qisa, yo erkaklar og‘zidan xotin-qizlar haqida 
shaloq gaplar eshitsa, esiga hamisha Mastura tushadi-
yu, butun vujudi isyon ko‘taradi, bunday gaplarning 
bir jiitusiga ishonmaydi. Ushbu gapda fe’l kesimga 
bilvosita bog'langan shaxs otlarining sintaktik 
vazifasini aniqlang.
A) aniqlovchi
B) ega va to'ldiruvchi 
C) to‘ldiruvchi 
D) to‘ldiruvchi va 
aniqlovchi
8. Suhbatdoshlarning gapi javobsiz qoldirilganda 
yozuvda qanday tinish belgisi qo‘yiladi? 
A) qavs ichida undov belgisi B) so‘roq va ko‘p nuqta 
C) ko‘p nuqta
D) so‘roq va undov 
belgisi
9. Humoyun hamma dardini aytib ko'nglini 
bo‘shatsin uchun Xonzoda begim uning so‘zini 
bo'lmay toqat bilan jim tingladi. Ushbu berilgan gap 
tarkibidagi ismlarning munosabat shakli miqdorini 
aniqlang.
A) 7 B) 8 C) 5 D) 6
10. Ilm qog‘ozga chizish va yozish bilan emas, balki 
uqmoq va o'qimoq bilandir. 
Berilgan gapdagi fe’l turkumiga oid so‘zlar gapda 
qanday sintaktik vazifani bajargan? 
A) Kesim 
B) Ega C) To‘ldiruvchi 
D) 
Hol
11. Shuni unutmaginki, g‘alvirda suv turmas.
Ushbu gap haqidagi to‘g‘ri hukmni belgilang. 
A) bog'lovchisiz qo'shma gap, sodda gaplar ohang 
yordamida bog‘langan 
B) bog‘langan qo'shma gap, sodda gaplar yuklama 
yordamida bog‘langan 
C) to'ldiruvchi ergash gapli qo‘shma gap, ergash gap 
bosh gapga ko‘rsatish olmoshi vositasida bog'langan
D) to'ldiruvchi ergash gapli qo'shma gap, ergash gap 
bosh gapga yuklama yordamida bog‘langan
12. Tanklar, zambaraklar ag‘anab yotibdi. Bir 
jangchining peshonasi bog‘langan, bir jangchining 
esa yelkasidan qon oqmoqda. (Shuhrat)
Ushbu gapda zamon qo'shimchalaridagi ko‘chish 
hodisasini izohlang. 
A) o‘tgan zamon shakli orqali kelasi zamon ma’nosi 
ifodalangan 
B) ushbu gapdagi zamon qo'shimchalarida ko‘chish 
yo‘q 
C) o‘tgan zamon shakli orqali hozirgi zamon ma’nosi 
ifodalangan 
D) hozirgi zamon shakli orqali o‘tgan zamon ma’nosi 
ifodalangan
13. Karim bir talay lolalarga qarab turib qoldi. Birdan 
hozirgi quvonch o‘rnini hayrat egalladi. Og‘izlarida 
bir nimalarni olib yugurayotgan chumolilarga ancha 
tikilib qoldi. Keyin lip etib turdi-yu, nariroqda 
lolalardan guldasta qilayotgan Nodirani chaqirdi. 
Ushbu matnda ravish so‘z turkumiga mansub nechta 
so‘z qatnashgan? 
A) 3 ta
B) 5 ta
C) 4 ta
D) 6 ta 
14. Insonning aziz-u mukarram qilib yaratilgani ayon 
haqiqat va uning murakkab, tushunarsiz mavjudot 
ekanligi ham sir emas.
Yuqoridagi qo'shma gap turini aniqlang. 
A) Bog'langan qo‘shma gap
B) Aniqlovchi ergash gapli qo‘shma gap 
C) Ega ergash gapli qo'shma gap 
D) Bog'lovchisiz qo'shma gap
15. Qaysi qatordagi gap tarkibida fonetik o'zgarishga 
uchragan so'zlar mavjud? 
A) Eng maqbul fazilat - Vatanga va odamzodga 
ko'rsatilgan xizmatdir. 
B) Kimki o'z yurtini sevmasa, u hech nimani seva 
olmaydi. 
C) Vatanga bo'lgan muhabbatim meni ajnabiylar 
yutug'idan ko'z yumishga majbur qilmaydi. 
D) Saxovatning eng buyuk jasurliklari Vatanga 
bo'lgan muhabbat tufayli vujudga keladi. 
16. Berilgan she’rda tarkibida faqat jarangli til 
undosh(lar)i va unli tovush(lar) qatnashgan so'zlar 
qanday sintaktik vazifa bajargan?
Hammamizning onamizdir shu Vatan,
Yov qoldirgan siynasida ming tikan.
Tirikmiz-ku, uni tozalash bizdan,
Yur, o'g'lonim, yurtni ko'tarish uchun. 
A) ega, kesim, undalma 
B) ega, kesim 
C) to'ldiruvchi, kesim 
D) kesim
17. So'z qo'llash bilan bog'liq xato mavjud bo'lgan 
gapni toping. 
A) Alibobo otning abzalini to‘g‘irlab, safarni davom 
ettirdi. 
B) Laziz yoqilg‘i to‘la bochkalarni birin-ketin 
dumalatib ayvon tagiga olib keldi. 
C) Tog‘da don topolmay och qolgan kakliklar gala-
galasi bilan daraga yopirilib tushgan. 
D) Daryo bilan yondosh chaylaning atrofini 
sayyohlar egallab olishgan. 
18. Navoiy asarlari lug’atidan keltirilgan «bosh 
uchurmak» fe’liga ma’nodosh bo‘la oladigan javobni 
belgilang.
A) bosh olib chiqmoq 
B) bosh tortmoq 
C) bosh ura kirishmoq 
D) bosh 
tushirmoq
19. Qaysi gapda kesimni aniqlab kelgan ajratilgan 
aniqlovchi mavjud? 
A) Zavodlarda yigitlar - ilg‘or - Po‘lat quyib hayot 
quradi.

---

80 
B) Endi odamlar - otliq, piyoda, yosh, qari – 
Ketayotirlar maydon sari. 
C) Bulutchalar - oppoq va yengil – 
Pag‘a-pag‘a suzar osmonda.
D) So‘zi e’tiborli, ahdi vafoli, ajoyib bir xalqsan - 
Topilmas tengi. 
20. javohir, hazil-mazah, hajr, xafsala, xayron, 
hay’at. Ushbu so'zlardan nechtasida imloviy xatolik 
mavjud? 
A) 6 tasida
B) 4 tasida 
C) 3 tasida
D) 5 
tasida
21. Berilgan so'zlar orasidan yasama so'zlarni 
ajrating.
1) ixtirochi; 2) guidon; 3) suhbatlashmoq; 4) ixtiro; 
5) tinim; 6) qisqich; 7) to‘g‘ri; 8) tinmoq; 9) 
qisilmoq; 10) tindirmoq. 
A) 1, 2, 3, 5, 6 
B) 1, 3, 4, 7, 9 
C) 1, 2, 5, 7
D) 1, 3, 5, 9
22. Frazaviy urg‘u vositali to‘ldiruvchiga qaratilgan 
gap qaysi javobda berilgan? 
A) Kimga sovg‘a qilmoqchisiz? - dedim. - Onamga, 
tug‘ilgan kuniga sovg‘a qilmoqchi edim. 
B) Xudoyo, tavba qildim, bu qanday kun? Yo 
qudratingdan, bu qanday odam? 
C) Nega uni otdami, aravadami eltib qo‘ymadi? 
D) Kechagi gaplardan keyin qaysi yuzi bilan boradi?
23. Qaysi gapda ravishlar miqdori eng ko‘p emas? 
A) Mehmonga qittay ham qolmaganini sezib darrov 
turdi. 
B) Keksa otasining qaddin dol etib, ketib borar edi 
farzand shu zamon.
C) U birpasda hammayoqni tozaladi. 
D) Oldin kirib, o‘sha yerda shartta ko‘chiraman.
24. Unli va undosh tovushlar haqidagi qaysi fikr 
noto‘g‘ri? 
1) Unli tovushlar faqat un (ovoz) dan hosil bo‘ladi; 2) 
Undosh tovushlar hosil bo'lishida o‘pkadan 
chiqayotgan havo og‘iz bo‘shlig‘ida hech qanday 
to‘siqqa uchramasdan o‘tadi; 3) Unlilarni cho'zib 
talaffuz qilish mumkin; 4) Undoshlarni ham cho‘zib 
talaffuz qilish mumkin; 5) Undoshlar talaffuzida 
tovush paychalari, albatta, titraydi; 6) Undoshlar 
talaffuzida tovush paychalari titrashi ham, 
titramasligi ham mumkin.
A) 2, 3, 4
B) 2, 4, 5 
С) 1, 2, 3
D) 1, 5, 6 
25. Muhammad Rizo Ogahiy qaysi g‘azalida yorning 
bo‘yi bilan yuzidek yaxlit go'zallikni tabiatdan topa 
olmay, bog‘dorchilikdagi «payvand» usulidan 
foydalanadi? 
A) «Sallamno» radifli g‘azalida 
B) «Aylansun» radifli g'azalida 
C) «Navro'z» radifli g'azalida 
D) «Ustina» radifli g'azalida
26. Shermuhammad Munis hayotiga oid ma’lumot 
berilgan javobni aniqlang. 
A) Kutilmaganda otdan yiqilib, oyog'i lang boiib 
qoladi va keyinchalik miroblik vazifasidan iste’fo 
beradi. 
B) Xiva xoni tomonidan saroyga farmonnavis kotib 
qilib tayinlangan. 
C) «Tanbur chizig‘i» deb nom olgan notalar tizimini 
kashf qilgan. 
D) Markaziy Osiyoda birinchilardan bo‘lib 
toshbosmaxona tashkil qiladi. 
27. Tabiiy, sodda va samimiy tilda yozishi bilan 
Zahiriddin Muhammad an’analarini davom ettirgan 
adib kim? 
A) Muhammad Solih
B) Abulg‘ozi 
Bahodirxon 
C) So‘fi Olloyor 
D) Gulxaniy
28. Asqad Muxtorning «Hafta» sherida haftaning 
qaysi kuni «Biz odamning do'stimiz» deb aytgan?
A) Dushanba
B) Payshanba 
C) Juma 
D) Yakshanba 
29. Quyidagi misralar qaysi asardan olingan?
Men suyumli edim, sen meni suyumliroq qilding.
Go‘zal edim, sen meni go'zalroq qilding.
Dilbar edim, sen meni dilbarroq qilding.
Baland poygohli edim, sen meni yana ham baland 
poygohli qilding.
A) «Yatimat ud-dahr» 
B) «Bilga xoqon» 
C) «Avesto»
D) «Kultegin»
30. ... tovush chiqarmasa ham, u uxlagani qo'ymaydi. 
Ushbu maqoldagi tushib qolgan so'zni toping.
A) og‘riq
B) qarz 
C) yorug‘lik D) 
vijdon
31. Xorazmiy quyidagi misralarini qaysi hukmdorga 
bag‘ishlagan? 
Agar desam seni Rustam, yararsen, Qiliching birla 
saflarni yorarsen, 
Agar madhing bitisa ko‘k dabiri, Tuganmas ming yil 
ichra mingda biri. 
A) Muhammad Xo‘jabekka B) Amir Temurga 
C) Shohrux Mirzoga
D) Abulqosim Boburga
32. «Mani aslim erur olamg‘a ravshan, 
Tavallud manzilimdir Istravshan» misralari bilan 
boshlanadigan masnaviy muallifi to‘g‘ri ko‘rsatilgan 
javobni belgilang. 
A) Uvaysiy 
B) Anbar Otin 
C) Dilshodi Barno 
D) Nodira
33. 1) Pahlavon Mahmud masnaviylari bilan 
mashhurdir; 2) Pahlavon Mahmud «Pahlavon» 
unvoni bilan mashhur bo'lishiga sabab jismoniy 
jihatdan baquvvatligi, sharqona kurashning katta 
vakili bo‘lganidir; 3) Mahmudning pahlavonligi Eron 
va Hindistonda ham mashhur bo'lgan; 4) Pahlavon 
Mahmudning bir qancha ruboiylari uning qabri ustiga 
o‘rnatilgan maqbara devorlari, peshtoqlariga badiiy 

---

81 
naqsh sifatida tushirilgan; 5) Pahlavon Mahmudning 
ruboiylarini Ulfat (Imomiddin Qosimov), Boqir 
(Omonulla Valixonov), Muinzoda, Shoislom 
Shomuhamedov, To‘xtasin Jalolov, Jamol Kamol, 
Vasfiy, Matnazar Adbulhakim, Ergash Ochilovlar 
tarjima qilishgan. Ushbu hukmlardan qaysilari 
noto‘g‘ri?
A) 2, 4
В) 1, 3, 5 
С) 1, 5
D) 1
34. ... baxt qushining qo‘shig‘idan ko‘nglimning tub-
tubigacha to‘lqinlanib ketdim. Shundan buyon men 
har yili bahor bilan moviy qushimni - baxt qushimni 
kutadigan bo‘ldim.
Ushbu parcha kimning tarjimayi holidan keltirilgan? 
A) Ernest Seton-Tompson B) Hans Kristian 
Andersen 
C) Mirtemir
D) Ozod Sharafiddinov
35. Fransuz siyosiy hayotining o‘ziga xos yilnomasi 
sifatida e’tirof etilgan «Fransuz ishlari» asari 
muallifini aniqlang.
A) Haynrix Hayne 
B) Antuan de Sent-Ekzyuperi 
C) Ernest Seton-Tompson 
D) Vilyam Shekspir
36. Qaysi qatorda ertak boshlanmasi to‘g‘ri 
sanalgan? 
1) «Bir bor ekan, bir yo‘q ekan, bir podshoh (yoki 
cho‘pon) bo'lgan ekan»; 2) «Ertagiyo ertagi, echkilar 
bo‘rtagi...»; 3) «Qirq kecha-yu qirq kunduz to‘y 
berib, oshlarini oshab, yoshlarini yashab...»; 4) 
«Sizga bog‘ bo'lsin, bizga hayot»; 5) «Shu bilan 
Ayoz podshoh bo'lib, o‘zining donoligidan xalqni 
odillik bilan so‘rab, mamlakatda adolat o'rnatgan 
ekan». 
A) 1, 2, 4 B) 1, 2, 5 C) barcha qatorlarda D) 1, 2