1 sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov

AHOLI TURAR JOYLARINI TOZA ICHIMLIK 
VA XO’JALIK SUVLARI BILAN TA’MINLASH 
Suv — obihayot. Suvsiz hayotni tasavvur qilib bo’lmaydi. Suv inson va 
jonivorlar, o’simliklar dunyosi, xullas butun borliq uchun zarur bo’lgan 
tabiatning in’omi. Ilm-fan, texnika taraqqiy etgan sari, sanoat korxonalari, 
qishloq xo’jaligi va xalq xo’jaligining boshqa tarmoqlarida suvga talab ortib 
bormoqda. 
Toza suvdan xo’jalikda va kundalik turmushda foydalanish «Suv 

---

95
qonunlari» (1970) da ta’kidlab o’tilgan. Inson sihat-salomatligani saqlashda 
suvning ahamiyati katta. 
Ma’lumki, odam tanasining 65% ini suv tashkil qiladi. SHuning uchun 
ham inson suvsizlikni og’ir kechiradi. Organizmda 6—8% suv yo’qolsa 
harorat ko’tariladi, tyeri qizarib, yurak urishi, nafas olish tezlashadi, 
muskullar charchaydi. Bosh aylanib, og’riydi, 10% miqdorda suv yo’qotish 
organizmni og’ir holatga tushirib qo’yadi. 15— 20% suv yo’qotish o’limga 
olib borishi mumkin. 
Suv organizmda moddalar almashinishi jarayonida qatnashadi. Ovqatni 
hazm qilishga yordam byeradi. Suvga bo’lgan talab sutkasiga kishi boshiga 
2,5—3 litrni tashkil etadi. Ammo iqlimi issiq mamlakatlarda bu miqdor 2—3 
hissaga ortishi mumkin. Suv iste’mol qilish mehnatning og’ir-engalligiga ham 
bog’liq. Og’ir jismoniy harakat suv iste’molini kuniga 8,0—10 litrga etkazishi 
mumkin. 
CHo’l zonalarida jismoniy mehnat jarayonida sutkasiga 11 litrgacha suv 
iste’mol qilish mumkin. YUqorida zikr qilingan suv normalari organizmning 
fiziologik ehtiyojini qondirish uchun kerak bo’lgan suv miqdoridir. 
Suvning faqat fiziologik normasi emas, balki uning gigienik normasi 
ham mavjud. Uy-joylarni toza tutish, yuvinish, kir yuvish, idish-tovoq va 
boshqalarni yuvish va tozalash uchun anchagana miqdorda suv kerak bo’ladi. 
Suvning shu maqsadlar uchun isrof qilmay sarflanishi, u yerda sanitariya 
madaniyatining yuqori ekanligidan darak byeradi. 
Odamlar sarflaydigan suvning kundalik miqdori joyning iqlim 
sharoitiga, aholining madaniy-maishiy sharoitlariga, turar joylarning 
obodonligiga kanalizaciya va vodoprovod tarmoqlarining taraqqiy etganligiga 
va boshqa bir qancha omillarga bog’liq. 
Suvning iste’mol qilish normasi Sog’liqni saqlash vazirligi bilan 
kelishilgan holda qurilish normasi va qoidasi hujjatlariga kiritilgan. 
11 - j a d v a l 

---