1-tema: qaraqalpaq tili hám oníŃ basqa pánler menen baylaníSÍ Joba

Kásiplik sózler
Belgili bir kásipke, mamanlıqqa baylanıslı qollanı-latuǵın sózler kásiplik sózler dep ataladı. Kásiplik (professionalıq) sózler turmısta adamlardıń hár túrli kásibine baylanıslı birneshe túrlerge bólinedi. Máselen, diyqanshılıq islerine baylanıslı: súdigar, súdigarlaw (súrilgen jer), tapqa keliw (jerdiń súrimge tayar bolıwı), tapqa taslaw (tuqımdı tapqa salıw), ǵawasha, ǵawasha paqalı, shigit, shigit egisi, siyrekletiw, kultivatsiyalaw, shırpıw, otaw hám t.b.; mal sharwashılıǵına baylanıslı: gúwen, gúwenlew (ılaq, qozılardı bir qatar dizip baylaw), sharwa, qoyshılıq, jaylaw, qoy qora, iri ot-shóp, jipgileń (jerdegi shóp-shardıń jawın yamasa shıq túsip jumsaq bolıwı), jawınnan keyingi (óris), kóterem (mallardıń arıqlawı), silos (mallar ushın maydalanǵan ot-shóp), sawlıq qoy (qozılaytuǵın qoy); balıqshılıq kásibine baylanıslı sózler: jılım, nárete (awdıń túrleri), jórgem, jormal (balıq dizetuǵın jip), tayaw-eskek (kemeni ıǵızıw ushın paydalanatuǵın qurallar), iynelik (nárete toqıǵanda qollanılatuǵın qural), mardan (jekennen toqılǵan balıq salatuǵın ıdıs) t.b


Gónergen sózler
Belgili bir waqıttıń ótiwi menen óndiris quralları, hár túrli úy buyımları, kiyim-kenshekler qollanıwdan shıǵıp, olardıń ornına jańaları kelip qosıladı. Usınday turmısta qollanıwdan shıǵıp qalǵan zatlardıń atamaları kem qollanatuǵın gónergen sózlerge aylanadı. Mısalı: pazna, shıǵır, sharıq, qozaq, jegde, kiymeshek, bolıs, atalıq, márdikar, kúnlikshi, ógiz arba hám t.b.
Kúndelikli turmısta jiyi (aktiv) qollanıwdan shıǵıp qalǵan sózlerge gónergen sózler deymiz. Mısalı: waspı–tariyxı, gáwir–basqa dindegi adam, náhar–tamaq, awqat, gárdish–qıyınshılıq, otarba–poezd, shaytan arba–velosiped, qanterek–kelisim, tulımshaq–qızlardıń eki shekesindegi bir tutam etip qoyatugın arnawlı bólegi hám t.b.
Gónergen sózler tariyxıy kórkem shıǵarmalarda hám xalıqtıń turmıs mádeniyatın kórsetetuǵın tariyxıy materiallarda qollanıladı.
Gónergen sózler tariyxıy sózler (qollanılıwdan ulıwma shıǵıp qalǵan predmet, qubılıs, túsinik atamaları), arxaizmler (ornına jańa sóz payda bolǵanlıqtan shıǵıp qalǵan predmet, qubılıs, túsiniklerdiń burınǵı atamaları) bolıp ekige bólinedi. Tariyxıy sózler: Bolıs, aqsaqal, tusaqa, tarqan, pástek, shıǵırıq, kelep aǵash, máki, árebek, nayza, sazǵap, sazım, shıǵır, pilte, sawıt, qalqan, xan, medirese, sáwkele, jegde, kergi, tanap, onseri, porxan t.b.
Arxaizmler : mór, tamǵa, joybar, umman, nóker, hámir, jar, jasawıl (orınlawshı), awdarıspaq t.b.