1-tema: qaraqalpaq tili hám oníŃ basqa pánler menen baylaníSÍ Joba

Sóz hám onıń mánileri
Sózlerdiń dara turǵanda zattıń atın, belgisin, sanın yamasa is-háreketin bildirip keliwi sózdiń mánisi delinedi. Sózler zattıń atın bildiredi: at, qala, adam, nan, kitap, ul-qız, balıqshı hám t.b. Belgisin bildiredi: mazalı, biyik, sulıw, záwlim, ashshı, úlken, qızıl, buwrıl, sarı, kók t.b. Sanın bildiredi: otız toǵız, úsh júz eliw, bir mıń toǵız júz alpıs, onınshı, segizinshi t.b. Is-háreketti bildiredi: bar, kel, júr, oqıyman, juwırdı, úyreneseń t.b.
Al geypara sózler dara turǵanda máni bildire almaydı. Tek ǵana sózlerdi gáp ishinde bir-biri menen baylanıstırıw ushın kómekshilik xızmet atqaradı. Olar mánili sózlerge qosılıp, qosımsha máni dóretedi. Bunday sózlerdi-kómekshi sózler deymiz. Mısalı: hám, menen, arqalı, tuwralı, ya, yamasa, birese hám t.b. Aytayıq, Asan menen Nazlı keldi, degen gápte Asan, Nazlı zattı, keldi-háreketti ańlatadı, al menen sózi bolsa Asan hám Nazlı sózlerin baylanıstırıp tur. Tilimizdegi barlıq sózler usıǵan baylanıslı mánili sózler hám kómekshi sózler bolıp eki toparǵa bólinedi.


Kóp mánili sózler
Mánili sózler bir mánili hám kóp mánili sózler bolıp ekige bólinedi. Mısalı: aspan, jer, balıq, suw, terek sózleri bir mánini ańlatadı, yamasa bunday sózlerdi bir mánili sózler deymiz. Al, eki yaki onnan da kóp mánilerdi bildiretuǵın sózler kóp mánili sózler dep ataladı. Olardıń mánileri bir-birine jaqın bolıp bir sóz shaqabınan jasaladı.
Máselen:

kóz	adamnıń kózi
	áynektiń kózi
	iyneniń kózi
	istiń kózi
	kúnniń kózi