10-mavzu: O’zbekiston respublikasi milliy arxiv fondi hujjatlarini saqlash. Arxiv hujjatlarini butlash, sanitar gigiyena sharoiti. Reja

- Mantiqiy tuzilishdagi katologlar tarkibiga sistimatik, xronologik, mavzu asoslarida tuzilgan katologlar kiradi.
- Alfavit tuzilish katologlar tarkibiga ismlar geografik nomlar va boshqa katologlar kiradi.
Sestematik katologlar arxiv katologlari turlaridan biridir. Bunda hujjatlar haqidagi ma'lumotlar bilim sohalari yoki jamiyat amaliy faoliyati sohalari bo`yicha guruhlashtiriladi. Sestematik katolog umumiy va ayrim tushunchalarning o`zaro bog`liqligi va munosabati asosida tuziladi. Masalan: Din umumiy tushunchasiga qo`yidagi ayrim tushunchalar kiradi. "Islom", «Xristianlik», «Induizm», «Iudaizm» (Yahudiylik), «Budda». O`z navbatida Islom ham umumiy tushuncha bo`lib ayrim tushunchalarga bo`linadi. Bunday bo`linish oddiydan - oddiyga «umumiydan - ayrimga» tamoyili bo`yicha davom etadi. Barcha turkum tarixlari ichida sestematik katologlar tarixlari eng murakkabidir.
Hozir butun dunyo kutubxona va arxivlarida shuningdek O`zbekiston Respublikasida «Universal o`nlik turkumi (klassifikasiyasi) sistematik katologlar uchun keng foydalaniladi. Bu turkum asosida davlat arxivlarida sistematik katologlar faoliyati kitoblar, brashyuralar, maqolalar, ma'ruzalar, xatlar asosida alohida joylashtirilgan.
Bo`limlarda familiyalar alfavit bo`yicha joylashtiriladi. Bo`linmalar va bo`linmaning bo`lakchalari alfavitlar bo`yicha emas, sistematik mantiqiy ravishda birin ketish joylashtiriladi. Geografik katologning turkumi tarixi alfavit tarkibida joylashgan geografik va topografik nomlardan viloyatlar, shaharlar, tumanlar, qishloqlar, daryolar, ko`llar, suv omborlari va boshqalardan iborat. Viloyat, shaharlar nomlari bo`limlar hisoblanadi va alfavit bo`yicha joylashtiriladi. Masalan : Toshkent shahri qo`yidagi bo`limlarga bo`linadi:
Tarixi, aholisining soni va tarkibi, oliy o`quv yurtlari, texnikumlar, maktablar, sanoat korxonalari va hokazo.
«O`nlik turkumi (klassifikasiyasi)» ning mohiyati shundaki bitta umumiy tushunchaga buysungan, bog`langan bir guruh predmetlar bir deb qabul qilingan. Umumiy tushunchalar ayrim tushunchalarga bo`lingan. Bu tizimga binoan arxivdagi barcha ma'lumotlar 10 klassga ( I dan 9 gacha, 0-umumiy) bo`lingan. Ular o`z navbatida yuzdan, mingdan bir qism va boshqa mayda bo`laklarga bo`linadi.