10-mavzu. Tadbirkorlik faoliyati va uning shakllari. Tadbirkorlik kapitali va uning aylanishi

yildan 1-yanvardan boshlab banklar tomonidan aholiga quyidagi yo‘nalishlar bo‘yicha kredit ajratish taklif etilmoqda:

• 
  chorvachilik;
  
• 
  parrandachilik;
  
• 
  asalarichilik;
  
• 
  quyonchilik;
  
• 
  qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtirish, bog‘dorchilik va uzumchilik;
  
• 
  issiqxonalar qurish;
  
• 
  baliqchilik;
  
• 
  kichik ishlab chiqarish sexlarini tashkil etish;
  
• 
  kasanachilikni rivojlantirish;
  
• 
  hunarmandchilik;
  
• 
  sartaroshxona xizmatini tashkil etish;
  
• 
  tikuvchilik va chevarlikni qo ‘ llab-quwatlash;
  
• 
  poyabzal tuzatish ustaxonasini tashkil etish;
  
• 
  umumiy ovqatlanish xizmatini tashkil etish;
  
• 
  maishiy texnikalami tuzatadigan ustaxonalar tashkil etish;
  
• 
  go'zallik salonlari tashkil qilish;
  
• 
  aholiga transport xizmatlari ko‘rsatish;
  
• 
  avtomobillarga texnik xizmat ko‘rsatuvchi shahobchalar qurish;
  
• 
  avtomobillami yuvish shahobchasi tashkil qilish;
  
• 
  kompyuter xizmatlari ko‘rsatishni tashkil qilish;
  
• 
  savdo faoliyatini yo‘lga qo‘yish;
  
• 
  hammomlar tashkil qilish;
  
• 
  nonvoyxona tashkil qilish;
  
• 
  qandolat mahsulotlarini ishlab chiqarishni tashkil etish;
  
• 
  boshqa faoliyatni amalga oshirish uchun.
  

Hududlarda kredit olish jarayonida investitsion loyihalar va biz- nes-rejalar puxtaligini ta’minlash maqsadida maslahat xizmatlari ko‘lamini kengaytirishga alohida e’tibor qaratiladi.
Investitsion iqlim va tadbirkorlik muhitini yanada yaxshilash bora- sida bank tizimi zimmasiga yuklatilgan vazifalar ijrosini ta’minlash
Bunda:

• 
  bank xizmatlari bozorida raqobatni yanada kuchaytirish, iqtisodi- yot subyektlari va aholiga ko‘rsatilayotgan xizmatlar sifatini yanada oshirish, kreditlash jarayonlarini soddalashtirish va masofadan xiz- mat ko‘rsatish ko‘lamlarini kengaytirish;
  
• 
  tadbirkorlikning bir turi sifatidagi bank faoliyatiga barcha ko‘rinishlardagi noqonuniy aralashuvlar va bu boradagi qonun me’yorlarining buzilish holatlari oldini olish;
  
• 
  kredit ajratish jarayonining maqbul va tezkor muddatda amal- ga oshirilishiga erishish maqsadida bank filiallarining kredit ajratish borasidagi vakolatlarini bosqichma-bosqich kengaytirish masalalari asosiy mezonlardan bo‘lib qoladi.¹⁰
  

Bundan tashqari O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017- yil 12-yanvardagi PF-4931-sonli «Urgub>, «G‘ijduvon», «Qo‘qon» va «Hazorasp» erkin iqtisodiy zonalarini tashkil etish to‘g‘risida»gi farmoniga muvofiq 300 ming AQSH dollaridan ortiq hajmda inves- titsiyalar kiritgan hamda eksportbop va ichki bozorda import o‘mini bosuvchi xaridorgir mahsulotlar ishlab chiqaradigan tadbirkorlik sub- yektlariga bir qator imtiyozlar berildi.
Yuqoridagi ma’lumotlardan ko‘rinadiki, O‘zbekistonda kichik biz- nes va xususiy tadbirkorlik faoliyati jadal rivojlanib, iqtisodiyotning mustaqil va samarali sektoriga aylanib bormoqda (20.1-jadval).
Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, 2000-2015-yillar mobaynida faoli- yat ko‘rsatayotgan kichik korxonalar soni 2,3 marta ko‘paydi, kichik binesning YalMdagi ulushi 2000-yildagi 31% dan 2016-yilda 56,9% gacha oshdi, bugungi kunda kichik biznes sohasidagi xodimlar ish bilan band jami aholining 78% dan ortig‘ini tashkil qilmoqda, sano- at sohasidagi kichik korxonalar mahsulotlari hajmi umumiy sanoat mahsulotidagi ulushi 12,9% dan 45,0% gacha oshdi.