11-ma’ruza. Hosila ta’rifi, uning geometrik va fizik ma’nosi. Funksiyaning differensiallanuvchanligi. Egri chiziqqa o’tkazilgan urinma va normal tenglamasi. Hosilaga keltiriladigan iqtisod, biologiya, kimyo masalalari
Hosilaga keltiriladigan iqtisod, biologiya, kimyo masalalari
Download 0.8 Mb. Pdf ko'rish
|
11-ma’ruza
Hosilaga keltiriladigan iqtisod, biologiya, kimyo masalalari
funksiya vaqt mobaynida ishlab chiqarilgan maxsulot miqdorini ifodalasin va vaqtning
unumdorligini topish talab qilinadi.
Vaqtning
momentidan
momentigacha bo’lgan vaqt mobaynida ishlab chiqarilgan maxsulot miqdori
qiymatdan
qiymatgacha o’zgaradi. U holda bu vaqt mobaynidagi o’rtacha mehnat unumdorligi
bo’ladi. Vaqtning
momentidagi mehnat unumdorligini vaqtning
momentidan
momentigacha bo’lgan vaqt davomidagi o’rtacha mehnat unumdorligining dagi limiti sifatida aniqlash mumkin, ya’ni
Bu limit esa yuqorida aniqlaganimizga ko’ra funksiyadan olingan hosilani anglatadi:
Kimyoviy reaksiya tezligi haqidagi masala. Kimyoviy reaksiyaga kirgan moddaning vaqtning momentdagi miqdori bo’lsin. Vaqtning orttirmasiga miqorning orttirmasi mos kelsin. U holda nisbat kimyoviy reaksiyaning vaqt oralig’idagi o’rtacha tezligini anglatadi. Bu nisbatning dagi limiti, ya’ni
limit vaqtning momentidagi kimyoviy reaksiyaning tezligini beradi. Boshqa tomondan esa u funksiyaning hosilasini anglatadi:
Populyatsiya o’sishining tezligi haqidagi masala. bakteriyalar populytasiyasining vaqtning momentidagi miqdorini anglatsin. vaqt mobaynida bakteriyalar populytasiyasining miqdori miqdorga o’garsin. U holda bu yerda ham nisbat bakteriyalar populytasiyasi miqdorining o’rtaqcha osish tezligini anglatadi va da limitga o’tsak, vaqtning momentida bakteriyalar populytasiyasi miqdorining osish tezligini beradi va hosilaning ta’rifidan populytasiyasi miqdorining osish tezligi uchun
tenglikni hosil qilamiz. 7-Misol. Vaqtning momentida (vaqt soatlarda ifodalangan) bakteriyalar populytasiyasining miqdori
formulaga ko’ra berilgan bo’lsa, vaqtning momentida bakteriyalar populytasiyasi miqdorining osish tezligini toping. ► Hosilaning ta’rifiga ko’ra
Xususiy holda o’sish tezligi soatiga 1000 ta bakteriyani tashkil qiladi. Download 0.8 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling