13– mavzu. Ra’nokabilar sinfchasining keng tarqalgan oilalari, asosiy vakillari, tuzilishi va ahamiyati Reja
Download 41.72 Kb.
|
13– mavzu. Ra’nokabilar sinfchasining keng tarqalgan oilalari, a-fayllar.org
- Bu sahifa navigatsiya:
- Zig‘irdoshlar (Linaceae)
|
Isiriq (Xazonisfand) - Reganum kо‘p yillik o‘t, barglari navbatlashib joylashgan. Gul
novdalarini uchida, gulli gul tuplamlarida. kosachasi 5 ta, toj barglari 5 ta ok rangli, changchisi 12-15 ta, tugunchasi 2-3 chanokli, urug‘i endospermli, uch kirrali. Turkumning Peganum harmala- isirik nomi bilan yuritiladigan, balandligi 40-50 sm bо‘lgan bо‘lgan turi loy tuproqli, kum tuproqli va shagal aralash mayin tuproqli chullarida keng tarqalgan. Isiriq xalq va ilmiy tabobatda keng kullaniladigan dorivor о‘simlik hisoblanadi. О‘simlikning barcha qismlari alkolloidlarga boy. Oilaning chul va adirlarda keng tarqalgan tuyatovon - Zygophyllum, Kum uzum - Nitraria deb ataladigan turkumlari xam tarqalgan. Bu turkumlarni Taxtadjyan uz sistemasida Zygophyllaccae, Nitrariaceae va Peganaceae oilalariga bо‘ladi. Biz bularni О‘rta Osiyo va O‘zbekiston florasida bitta oila tarkibida ekanligini inobatga olgan holda bir oila tarkibida bulishini ma’kul topdik. Zig‘irdoshlar (Linaceae) oilasi. Bir yilik, kо‘p yillik o‘t, qisman xollarda butacha va lian hayot shaklidagi о‘simliklar. Oilaning 9 turkumga mansub 300 turi subtropik va о‘rta iqlimli mintaqalarda, xususan Janubiy Xitoy, Xindiston, Amerikaning tropik qismida, Kavkaz, Ukraina, Belorussiya va О‘rta Osiyoda keng tarqalgan. Uzbeksitonda zigirlarning yovvoyi L massa getovi- yovvoyi turi va L vulgare nomi bilan ataladigan turlari tarqalgan. Bular bir yillik o‘t. Barglari oddiy, bandsiz, chetlari kirkilmagan, butun, navbatlashib joylashgan. Gullari ruvak shaklidagi gul tuplamlarida. Gul formulasi: Ca 5 Co 3
5 0 +
( ) 5
tugunchasi 5 chanokli. urug‘chining usutunchasi 5 tumshuqli, mevasi kо‘sakcha, urug‘i endospermli. Undan tola va xalk xujaligi uchun muhim ahamiyatga ega bо‘lgan yog olinadi. O‘zbekistonda uning balandligi 30-70 sm ekma о‘simlik-Linum dowesticum va L. Humula deb ataladigan turlari dexkonchilikda keng kullaniladi. Download 41.72 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|