13– mavzu. Ra’nokabilar sinfchasining keng tarqalgan oilalari, asosiy vakillari, tuzilishi va ahamiyati Reja
Download 41.72 Kb.
|
13– mavzu. Ra’nokabilar sinfchasining keng tarqalgan oilalari, a-fayllar.org
- Bu sahifa navigatsiya:
- Pista - Pistacia
- Sumax - Rhus
- Tuyatovondoshlar (Zygophyllaceae)
|
4. Pistanamolar - Anacardiales qabilasining asosiy oila, turkum va turlari
Pistadoshlar (Anacardiaceae) oilasi. Daraxt va buta hayot shaklidagi о‘simliklar, barglari oddiy yoki qisman tok patsimon murakkab, navbatlashib yoki ayrim xollarda qarama-qarshi joylashgan. Floemasida katron (smola) yullari mavjud. Gullari ruvak shaklidagi shoxlangan murakkab tup gullarda joylashgan, mayda, 3-5 bulakli, aktinmorf, kush jinsli, yoki ayrim xollarda aloxida jinsli. Gul formulasi: Ca 3-5 A
G
. Oila vakillari muhim meva, texnik va dorivor о‘simliklar hisoblanadi. Asosiy turkumlari: Pista - Pistacia ikki uyli, murakkab patsimon bargli, buta о‘simlik. Urug‘chisi uchta meva bargidan shakllangan. Mevasi kuruk danak. О‘rta Osiyoda keng tarqalgan turlaridan biri oddiy pista-Pistacia vera. Danagining magzi nixoyatda xushxur, oziq-ovqat о‘simligi. Urug‘ining tarkibida 60 % ga qadar yog bor. Poyasidan smola, bargidan «galla» deb ataladigan qimmatbaho bo‘yoq olinadi. Tabiiy pistazorlarning umumiy maydoni О‘rta Osiyoda 250 ming gektardan ortiq. Sumax - Rhus - u qadar katta bulmagan daraxt, guli aloxida yoki kush jinsli, bir yoki ikki uyli, murakkab ruvakda joylashgan, kosacha va toj barglari 5 tadan. Urug‘chisi bitta meva bargidan shakllangan. Mevasi qizil rangli danak. E’tiborga molik turi kun bon sumax-Rhus cariaria О‘rta Osiyoda keng tarqalgan, muhim oshlovchi va buyokbon о‘simlik hisoblanadi. Uning tarkibida 20 % ga qadar oshlovchi modda tannid bor. Sumaxning poya va bargidan qora, mevasidan kizil, novda pо‘stidan sarik, ildiz pо‘stidan kirmizi rangidagi buyoklar olinadi. Tuyatovondoshlar (Zygophyllaceae) oilasi. Aksariyat qismi tropik mintaqada tarqalgan daraxt, О‘rta Osiyoda tarqalgan turlari kо‘p yillik o‘t о‘simliklar. Oilaning 30 turkumga mansub 300 ga yakin turi ma’lum. Guli aktinmorf yoki bir qadar zigomorflashgan, kosacha va toj barglari beshtadan, changchisi 5 ta yoki undan 2-3 barobar ortiq, urug‘chisi kо‘p chanokli, ustki. Mevasi shirali rezavor meva yoki danak, yoinki kurigan kо‘sakcha, ayrim xollarda tub qismi kengaygan yong‘oqcha. О‘rta Osiyo va xususan O‘zbekistonda tarqalgan turkumlari: Download 41.72 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|