13– mavzu. Ra’nokabilar sinfchasining keng tarqalgan oilalari, asosiy vakillari, tuzilishi va ahamiyati Reja

Qontepardoshlar 

(Biebersteiniaceae)
oilasi.

Bu
oilaga

taalluqli
о‘simliklar 
urug‘chisining ustunchasi uziga xos tuzilishli bargining barg bandida joylashishi, gulining uchki
ruvaksimon gul tuplamida joylashishi, guldagi nektar hosil kiluvchi apparatning tuzilishi, chang 
pо‘stining tuzilishi, urug‘chining erkin holda joylashganligi, tuguncha tuzilishdagi ayrim belgilar
xamda urug‘ning ancha irimitiv tuzilganligi inobatga olib gerandoshlar (Geraniaceae) oilasidan 
aloxida oila sifatida ajratilgan. Oilaning tarkibida faqat bitta Bieberschteinia turukmi mavjud
bо‘lib, bizning sharoitimizda uning faqat konteparBieberschteinia multilida deb nomlangan turi 
tarqalgan. Qontepar Kо‘p yillik yо‘g‘on ildizli, balandligi 40-50 sm keladigan o‘t. Butun tansi va
barglari uzun tortgan tuxumsimon yoki lansetsimon, guli aktinamorf, changchisi 10 ta, urug‘chi 5 
ta meva bargidan shakllangan. Mevasi pishgandan sung besh bulakka ajraladi. Muhim dorivor
о‘simlik sifatida xalk tabobatida keng kullaniladi.


Gerandoshlar (Geraniaceae) oilasi. Bir va kо‘p yillik o‘t о‘simliklar, barglari oddiy, cheti
kirkilmagan, butun, ayrim xollarda murakkab, yon bargli, poyada spiral yoki qarama-qarshi 
joylashgan. Gullari aktinamorf yoki zigomorf. Kosa va toj barglari 5 tadan, changchisi 10 ta,
tugunchasi 5 bulmali, mevasi bitta umumiy ustunchaga birlashgan beshta bir urug‘li bulmadan 
iborat.
Oilaning 9 turkumga manusb 650 ga yakin turi yer kurrasini xar ikkala yarim sharlarini 
о‘rta iqlimli viloyatlarida tarokalgan. О‘rta Osiyoda bu oilaning 29 turi shu jumladan,
O‘zbekistonda 17 turi (2 turi dekarativ о‘simlik sifatida о‘stiriladi) tabiatda tarqalgan. Asosiy 
turkumlari Geranium J va Erodium hisoblanadi.
Anjabor - Geranium turkumi. Kо‘p yillik yoki bir yillik o‘t о‘simlik. Bargi panjasimon
kirkilmagan, Guli aktinamorf 5 a’zoli binafsha rangli. Gul formulasi: *Ca
5
Co

5
A

5 5

+
G

( )

5
.

Mevasi murakkab bir necha urug‘chi yigindisidan shakllangan. Turkum vakillari tog va tog oldi 

zonalarida, daryo va ariklarning yokasida va nam yerlarda tarqalgan.