15 – Мавзу метод ва методология: асосий тушунчалар

Гегелнинг қарама-қаршиликлар бирлиги вап кураши қонунига алоҳида ёндашуви
Ҳар бир жисм, ходиса иккита асосий сифатга эга – айнийлик ва фарқлар
Айнийлик – маъноси жисм (ходиса, ғоя) ўз ўзига тенг, яъни шу жисм айнан шу жисм. Айни дамда, жисмнинг ўзига айнан жисмда жисмдан ташқарига чиқишга, уни бузишга интилувчи нимадир мавжуд.
Қарама-қаршилик, ягона айнийлик ва фарқ ўртасидаги кураш жисмнинг ўзгаришга олиб келади (ўз ўзини ўзгартириш) – ҳаракат. Масалан: ўзига айнан жамият мавжуд, аммо унда шу жамият тор келувчи кучлар мавжуд; уларнинг кураши жамият сифатининг ўзгаришига, унинг янгиланишига олиб келади.
Курашнинг турли кўринишлари
Иккала томонга фойда келтирувчи кураш (мисол учун, мусобақа, унда ҳар бир томон бошқасига етиб олади ва ривожланишнинг янги сифат босқичига ўтади);
Бир томон доимий равишда иккинчи томон устидан ғалаба қозонувчи кураш, аммо ютқазган тараф сақланиб қолади ва ютган тараф учун «жунбушга келтирувчи» бўлиб қолаверади, шунинг натижасида, ютган тараф янги сифат босқичига ўтади.
Алоқанинг бошқа турлари
Кўмаклашиш (иккала томон ҳам курашсиз бир бирига ёрдам кўрсатади);
Якдиллик, ҳамкорлик (томонлар бевосита бир-бирига кўмаклашмайдилар, аммо умумий манфаатларга эга ва бир йўналишда ҳаракат қиладилар);
Нейтралитет (томонлар ҳар хил манфаатларга эга, бир-бирига кўмаклашмайди, аммо бир-бири билан курашмайди ҳам);
Мутуализм – тўлиқ боғлиқлик (бирон бир ишни бажаришда томонлар фақат бирга ҳаракат қилмоқлиги лозим ва бир биридан мустақил ҳаракат қила олмайдилар.
Қарама-қаршиликлар бирлиги ва кураши қонуни
Қарама-қаршиликлар бирлиги ва курашиш қонунининг моҳияти
Қарама-қаршиликларнинг айнийлиги (қарама-қаршиликларнинг бир-бирига ўтиши)
Қарама-қаршиликлар бирлиги
Қарама-қаршилмклар кураши.
Тараққиётнинг асоси: тараққиётнинг ички манбаи,
ўз-ўзидан ҳаракат
қонунлар тузилиши (структураси)
қонуннинг амал билиш механизми
Қарама-қаршиликлар
Қарама-қаршиликлар кураши
Муҳим фарқлар
Зиддиятлар
Фарқлар
Қарама-қаршиликлар бирлиги
Ўзаро бир-бирига ўтиш ва ўзаро таъсир
Қисман мос келиш
Нисбий мувозанат
Тараққиёт пайдо бўлиши, ҳаракат ва қарама-қаршилик-ларни ҳал қилувчи жараён
Айнийлик
Танафус, секинлик, сакраш
Фарқ
Муҳим фарқ
Қарама- қаршилик
Конфликт
Айнийлик