15-bob. Reklama faoliyatining asosiy turlari
Download 498.9 Kb. Pdf ko'rish
|
15 mavzu 2m
|
Vitrina ko‘rgazmasi kompozitsiyasini ishlab chiqish qoidalari
Oynali vitrinani bezatish bo‘yicha ishlar reklama qilish mo‘ljallangan tovarlarni tanlashdan boshlanadi. Tovarni tanlash korxonaning reklama faoliyati rejasiga muvofiq, shuningdek, tijorat vazifalarini hisobga olgan holda belgilanadi. Reklama 323 ob’ektini – tovarning vazifalari va xossalari, iste’mol shartlari va boshqa xususiyatlarini – batafsil o‘rganish vitrina g‘oyasi va maqsadli ko‘rsatmalarini belgilash uchun xizmat qilishi lozim. Vitrina g‘oyasiga muvofiq unda joylashtiriladigan matn va shiorlar belgilanadi, vitrinaning kompozitsion tuzilishi ishlab chiqiladi. Ish vitrinani bezatish eskizi tuzish bilan yakun topadi. Eskiz tovarlar, asbob-uskunalar va dekorativ elementlarni vitrinada joylashtirish dastlabki sxematik rejasi bo‘lib, qalam, bo‘yoq yoki applikatsiya yordamida qog‘oz varoqda chiziladi. Eskizga odatda izohlovchi xat biriktirilib, unda oynali vitrinaning asosiy mazmuni bayon qilinadi, foydalanish zarur bo‘lgan vitrina inventari, tovarlar soni va ro‘yxati keltiriladi, vitrinani bezatish bo‘yicha boshqa ko‘rsatmalar beriladi. Vitrinani bezatish san’ati shundan iboratki, vitrina qutisi maydoni va kompozitsiya tuzilishidan oqilona foydalanish lozim. Vitrinada ekspozitsiya makon jihatidan old, o‘rta va orqa sahnaga bo‘linishi lozim. Bu esa ayrim predmetlar boshqalardan ko‘ra oynaga yaqinroq, boshqalari esa – vitrina ichkarisida joylashishi lozimligini anglatadi. Qo‘shimcha ekranlar yordamida yaratiladigan fon yordamida vitrina, uning proporsiyasi va ko‘lamini ko‘rish yordamida idrok qilishni o‘zgartirish mumkin. Vitrina ko‘zga yaqqol tashlanib turadigan bo‘lishi kerak. Bunga vitrinaning kompozitsion markazi yaratish yo‘li bilan erishish mumkin bo‘lib, u tomoshabin nazariga birinchi bo‘lib tashlanadigan, undan keyin esa tomoshabin e’tibori ahamiyatning o‘sib borish tartibida ekspozitsiyaning boshqa elementlariga ko‘chib o‘tadi. Alohida qismlarga bir xil ahamiyat qaratiladigan vitrina hech qachon uyg‘unlikdagi bir yaxlitlik sifatida qabul qilinmaydi: u betartiblik va chalkashliklar yuzaga keltirib, odamning ko‘zini charchatadi, xolos. Kompozitsiya markazi o‘rtacha bo‘yli odamning ko‘zlari balandligida bo‘lgan yuzada, ya’ni 150-165 sm balandlikda joylashgan bo‘lishi kerak. Vitrinaning u yoki bu qismi, u yoki bu tovar yoki dekorativ element kompozitsion markaz bo‘lishi mumkin. U optik markaz bilan mos tushishish ham, undan biroz og‘ishi ham mumkin. 324 Tomoshabinni vitrina ekspozitsiyasini ko‘rib chiqishga majbur qilish uchun tovarlar va bezatish elementlarini to‘g‘ri joylashtirish va guruhlash zarur, bunda dekorativ san’atda qabul qilingan eng muhim kompozitsiya qoidalariga amal qilish kerak. Vitrinalarni bezatishda tovarlar va dekorativ elementlarni kompozitsion guruhlashning uchta asosiy tamoyiliga rioya qilinadi. Birinchi tamoyil – muvozanatga amal qilish. Muvozanatning eng oddiy turi bu simmetriya hisoblanadi. Vitrina kompozitsiyasi turlicha bo‘lishi mumkin: simmetrik va nosimmetrik, tekislikka oid va makonga oid. Simmetrik kompozitsiyada predmetlar markazdan faraz qilingan o‘qning ikki tomoni bo‘ylab bir maromda joylashtiriladi, ya’ni chap tomonning oynadagi aksi kabi bo‘ladi. Nosimmetrik kompozitsiyada uning markazi biroz siljigan bo‘ladi. Vitrinaning bir tarafi ko‘proq to‘ldirilgan bo‘lishi mumkin, lekin umuman olganda kompozitsiya muvozanatli bo‘lishi lozim. Muvozanatga vitrina yuzasida alohida elementlarni to‘g‘ri taqsimlash yo‘li bilan erishiladi. Simmetrik kompozitsiya ko‘pincha statik (harakatsiz) bo‘ladi. Nosimmetrik kompozitsiya – dinamik bo‘ladi, ya’ni vitrinadagi bezatish elementlari joylashuvining o‘zi harakat taassurotini uyg‘otadi. Dinamik echim inson ko‘rish orqali idrok qilishiga ko‘proq ta’sir ko‘rsatadi, demak, xaridor e’tiborini reklama qilinayotgan tovarga qaratishga yordam beradi. Amaliyotda ko‘pincha nosimmetrik muvozanat qo‘llanadi. Bundan tashqari, nosimmetrik kompozitsiya ko‘proq bezatish variantlarini beradi. Vitrina chuqurligiga qarab, kompozitsiya tekislikka oid va makonga oid bo‘lishi mumkin. Vitrina makonida ichkariga qarab foydalanish imkoni bo‘lmagan tovarlarni yon tomondan joylashtirishga to‘g‘ri keladigan hollarda kompozitsion echim frontal yoki tekislikka oid hisoblanadi. Agar vitrina etarli darajada (0,8-1,2 m va undan ortiq) chuqurlikka ega bo‘lsa, kompozitsiyani makonda hal etish mumkin. Bunday echim butun vitrina ichkarisidan foydalanish va tovarlarni bir necha qator qilib joylashtirish imkonini beradi. 325 Ikkinchi tamoyil – barqarorlikni ta’minlash. Vitrina ekspozitsiyasi barqarorligi odatda ko‘rgazma asosini kengaytirish, shuningdek, yirik predmetlarni vitrinaning quyi qismida va tomoshabindan uzoqda joylashtirish bilan erishiladi. Bunday barqarorlikka misol – piramida. Uchinchi tamoyil – ritmga rioya qilish. Vitrinani bezatishning kompozitsion echimida ritm alohida predmetlar yoki tovarlar guruhi konturining, shuningdek, alohida predmetlar yoki ularning guruhlari o‘rtasidagi masofa va h.k. takrorlanishini ifodalaydi. Tovarlarni vitrinada namoyish etish uchun ularni joylashtirishning xilma-xil usullaridan foydalaniladi. Masalan, tovarlar vertikal va gorizontal bo‘yicha harakatsiz joylashtiriladi. Dinamik joylashtirish qiya chiziqlardan. Aralash yoki «fantastik» chiziqlar bo‘yicha tovarlarni joylashtirish qiziqarli g‘oyalar yaratadi. Tovarlarni joylashtirishning u yoki bu usulidan foydalanish tovar xarakteriga bog‘liq bo‘ladi. Masalan, beso‘naqay mebel statik joylashtirishni, bijuteriya – dinamik joylashtirishni, bolalar uchun tovarlar esa - «fantastik» joylashtirishni talab qiladi. Amaliyotda tovarlarni vitrinada joylashtirishda quyidagi kompozitsion echimlar ko‘proq tarqalgan: Download 498.9 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|