1–маъруза Мавзу: Моддаларнинг таркибини таҳлил қилиш ва параметрларини ўлчаш усуллари ва асбоблари. Таҳлилнинг кондуктометрик усули


–маъруза Мавзу: Таҳлилнинг потенциометрик усули. Вольтамперметрия


Download 1.06 Mb.
bet7/25
Sana05.05.2023
Hajmi1.06 Mb.
#1428318
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   25
Bog'liq
4-semestr mavzulari

2–маъруза
Мавзу: Таҳлилнинг потенциометрик усули. Вольтамперметрия.


Режа:
1. Асосий тушунча.
2. Таҳлилнинг потенциометрик усули.
3.Вольтамперметрия.

Потенциометрик усул муайян индикатор электродлар ҳосил қилган ЭЮК ни ўлчаш йўли билан ионлар концентрациясини аниқлашга асосланган. Бунда концентрацияни бевосита потенциаллар фарқини ўлчаш билан аниқлаш мумкин.


Технологик текширишларда эритма концентрацияси, кўпинча, рН нинг қиймати бўйича ўлчанади. Агар рН<7 бўлса, кислоталар, рН = 7 бўлса нейтрал, рН>7 бўлса, ишқорли эритма бўлади.
Автоматик асбобларда рН ни ўлчаш учун электр усулдан фойдаланилади, у текширилаётган эритмага ботирилган, шишадан тайёрланган ўлчаш электродининг эритма рН қийматига кўра электрод эритма чегарасида потенциаллар фарқини ўзгартиришига асосланган. Бироқ фақат битта электрод ва эритма ўртасидаги потенциаллар фарқини ўлчаб бўлмайди, чунки ўлчаш асоси уланганида асбобни эритмага улайдиган ўтказгич билан эритма орасида ҳам потенциаллар фарқи ҳосил бўлиб, у ҳам эритмадаги водород ионлари концентрациясига боғлиқ бўлади. Шу сабабли электрод потенциалларини ўлчашда ўлчаш электроди билан бир қаторда ёрдамчи электроддан ҳам фойдаланилади, унинг потенциали ўзгармас бўлиб, эритманинг хоссаларига боғлиқ бўлмайди. Ёрдамчи электрод сифатида каломель ёки кумуш хлорид қопланган электродлар ишлатилади.
Ҳар икки электрод гальваник элемент ҳосил қилади. Сувли эритмаларга татбиқ этиладиган Нернст тенгламасига кўра, агар ёрдамчи электроднинг потенциали нолга тенг бўлса, бундай гальваник элементнинг ЭЮКи қуйидаги ифодадан аниқланади:
(8.1 16.10)
бу ерда R – универсал газ доимийси; Т – эритманинг абсолют температураси, К; F – Фарадей сони.
(8.1) тенглама шуни кўрсатадики, шиша электроднинг ЭЮК и эритманннг рН миқдорига ва унинг температурасига боғлиқ экан. Эритманинг температураси ўзгармас бўлганида шиша электроднинг ЭЮК и фақат эритманинг рН миқдори функциясидан иборат бўлади. Бу тенгламага R, Т ва F нинг сон қийматларини қўйиб, 20°С учун шиша электроднинг по­тенциали қийматини (В ҳисобида) топамиз.
(8.2 16.11)
8 .1-расмда текширилаёгган эритма 10 га туширилган шиша 1 ва каломель электродлар 7 дан фойдаланилган ҳолда эрит­манинг рН миқдорини ўлчаш схемаси кўрсатилган. Уларда ҳосил бўлган потенциаллар фарқи эритманинг рН миқдорига пропорционал бўлиб, потенциометр 4 билан ўлчанади.
Шиша электрод шиша найчадан иборат бўлиб, учи элект­род шишасидан ясалган юпқа деворли (0,1–0,2 мм) ичи кавак шарча кавшарлаб қўйилган.



Download 1.06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling