2-bob. Axborot texnologiyalari yordamida raqobatlash Bobning asosiy momentlari 1-seksiya. Strategik ustunlik asoslari

Seksiya 
2. 
Strategik 
ustunlikka 
erishish 
uchun 
axborot 
texnologiyalaridan foydalanish 
Axborot texnologiyalaridan strategik maqsadlarda foydalanish 
Tashkilotlar axborot texnologiyalarni koʻp jihatlardan foydalanishlari 
mumkin. Masalan kompaniyalar axborot texnologiyalarini strategik maqsadlarda 
ishlatishi mumkin yoki axborot texnologiyalarini faqat samarali kundalik 
operatsiyalarni qoʻllab quvvatlash bilan chegaralanib qolishlari ham mumkin. 
Agarda kompaniya axborot texnologiyalarni strategik maqsadlarda foydalansa, unda 
uning rahbariyati axborot texnologiyalarni asosiy raqobat differensiator sifatida 
qaraydi. Unda ular raqobatlashuvchi bozorda kompaniyaga muhim ustunlikni 
beradigan mahsulotlar, xizmatlar va imkoniyatlarni ishlab chiqish uchun axborot 
texnologiyalaridan foydalanuvchi biznes strategiyalarni ishlab chiqadilar. Ushbu 
mavzuda axborot texnologiyalari sohasida bunday strategik biznes-dasturiy ilovalar 
koʻplab misollari keltirilgan. 2.8-rasmga qarang. 
Biznes jarayonlarni reinjiniringi
Ustunlik strategiyasining eng muhim realizatsiyalaridan biri 
biznes 
jarayonlarni reinjiniringi 
(BJR) hisoblanadi, koʻpincha sodda qilib reinjiniring 

---

17 
deb nomlashadi. Reinjiniring narx, sifat, tezlik, va servislarni keskin yaxshilashga 
erishish uchun biznes jarayonlarni fundamental qayta oʻylab chiqish va radikal qayta 
qurishni ifodalaydi. BJR kompaniya bozorda yanada ham kuchli va muvaffaqiyatli 
raqobatchi boʻlishi uchun innovatsion biznesni ilgari surish bilan birga biznes 
jarayonlarni keskin yaxshilash strategiyasini qabul qilishni oʻzida mujjassamlaydi. 
Shunga qaramasdan, 2.9-rasm koʻrsatadiki, garchi reinjiniringni oʻzini 
oqlashi yuqori boʻlsada, omadsizlik va tashkiliy muhitni buzilish xavfi ham mavjud. 
Samaradorlikni keskin koʻtarish uchun biznes jarayonlarda radikal oʻzgarishlar 
yaratish oson masala emas. Masalan, koʻplab kompaniyalar, oʻzlarini ishlab 
chiqarish, yetkazib berish, moliya, va kadrlar resurslari biznes jarayonlarini 
reinjiniring, avtomatlashtirish va integrallashi maqsadida kross-funksional korxona 
resurslarini rejalashtirish (ERP) dasturiy ta’minotidan foydalanganlar. Garchi 
koʻplab kompaniyalar bunday ERP reinjiniring loyihalari bilan ajoyib 
muvaffaqiyatlar toʻg‘risida xabar bersalarda, koʻplab boshqalari dramatik 
omadsizlikka duch keldilar yoki ular kutgan intilgan yaxshilanishlarga erishmadilar. 
Koʻplab kompaniyalarning aniqlashicha qayta qurishning tashkiliy 
yondoshuvlari axborot texnologiyalaridan foydalanish bilan bir qatorda reinjiniring 
jarayoniga hissa qoʻshadigan muhim omil hisoblanadi. Masalan, bitta umumiy 
yondoshuv oʻzini oʻzi boshqaruvchi yoki multidissiplinar jarayon komandalari 
hisoblanadi. Bir nechta boʻlim, jumladan texnika, marketing, mijozlarga xizmat 
koʻrsatish, hamda ishlab chiqarish boʻlimlari xodimlari yoki mutaxassislari 
mahsulotni ishlab chiqish jarayonida komanda sifatida ishlashi mumkin. Boshqa 
misol sifatida har xil mutaxassislar oʻrtasida vazifalarni taqsimlash emas, balki 
biznes jarayonida amaldagi barcha vazifalarni bajaruvchi keys-menedjerlardan 
foydalanishni keltirish mumkin.