2-mavzu. Yog’och, materiali xomashyolarini yo’nish, qirqish, kesish, o’yish, yig’ish va biriktirish texnologiyasi

Knopkasimon bandlar xonadan-xonaga o‘tiladigan eshiklardagina bo‘ladi. 
Ular yog‘och, shisha va plastmassadan yasaladi. 
Fallar eshik bandlarining bir turidir. Fal G shaklidagi tutqich bo‘lib, eshikni 
ochish uchun uni burish kerak, chunki bu tutqich eshikning qulfiga to‘rt qirrali 
sterjen yor-damida birlashtirilgan bo‘ladi. 
Deraza bandlari eshik bandidan kichikroq bo‘ladi, ularning tuzilishi ko‘p 
xilda bo‘lmasada, shakli xilma-xildir; ular ko‘pincha shisha va plastmassadan 
yasaladi. 
Bir xonaga, zalga o‘rnatiladigan deraza bandlari bir komplekt qilib 
tayyorlanishi, komplektdagi bandlarning materiali, arxitektura jihatidan bezatilishi 
va pardozlanishi bir xilda bo‘lishi lozim. 
Bandlarning tutqichlari mahkam biriktirilgan bo‘lishi, panja yoki plankalari 
silliq va eshik yoki deraza tazaqasiga jips yopishib. turishi kerak. Bandlar jufti 
bilan (o‘ng va chap) hisobga olinadi. Qurilishga ham ana shunday topshiriladi. 
Qulf eshiklargagina o‘rnatiladi. Ko‘pincha o‘yib o‘rnatiladigan qulflar 
ishlatiladi. Tashqaridan uyga kiriladigan eshiklarga ko‘pincha shiqillab bekiladigan 
avtomat qulflar o‘rnatiladi. 
Shpingaletlar kalitsiz qulf hisoblanadi. Eshik shpingaletlari ikki tavaqali-
eshikning chap tavaqasiga (yon qirrasiga) o‘yib o‘rnatiladi. Ular eshikni yopilgan 
holda ushlab turadi. Yuqorigi shpingaletning uzunligi 370 mm, pastki 
shpingaletniki 230 mm bo‘ladi.
Deraza shpingaleti deraza tavaqasining boshidan oxirigacha yetib turadigan 
metall sterjendan iborat. 
Sterjen yaxlit, buriladigan yoki suriladigan ikki qismdan iborat bo‘ladi. 
Shpingalet bilan richag orqali ulangan bandni buraganda sterjenning bir qismi 
yuqoriga va ikkinchi qismi pastga surilib, uchlari deraza romining qo‘zg‘almas 
qismlariga biriktirilgan metall vtulkalarga kiradi, shu tarzda deraza tavaqalarini 
bekitadi. Bunday shpingalet suriladigan shpingalet deb ataladi. Tortuvchi shpinga-
let ham bo‘ladi, deraza bandini buraganda shpingalet sterjeni burilib, tepa 
qismidagi va ostki tomonidagi ilmoqlari bilan deraza tavaqasini romga jips tortadi. 
Ostanovlar: 
a) rezina amortizatorli va ilgakli ostanov. b) prujinalanadigan ushlagichli ostanov; 
d) rezina amortizatorli ostanov 

---

Eshik shpingaletlarining suriladigan qismlari yengil, ravon, qiyshaymasdan 
va g‘ijillamasdan harakatlanishi lozim. 
Deraza shpingaletlarining suriladigan sterjenlari 
vtulkalarga erkin, 
g‘ajilmasdan kirib turishi va liqillamasligi shart. Korxonada shpingaletlar komplekt 
holda berilishi lozim. 
Deraza lo‘kidonlari juda sodda tuzilgan bo‘lib, yuqorigi va pastki 
lo‘kidonlarga ajratiladi. Ularnint ba’zan shpingalet deb atalishi noto‘g‘ridir. 
Hilma-xil tuzilishdagi eshik va deraza lo‘kidonlari, zadvijkalari hamda 
ilmoqlar ham kalitsiz qulflar jumlasidandir. Yopilgan eshik yopiqligicha turishi 
uchun ularga alohida g‘altaklar o‘rnatiladi yoki eshik qulfining o‘zida shunday 
g‘altaklar bo‘ladi. Eshik va deraza tavaqalarmni ochiqligicha ushlab turadigan 
asboblar ostanovlar deb ataladi, bu asbobning rezina amortizatorlari, prujinali 
tutqichlari yoki ilmoqlari bo‘ladi. 
Eshiklarni yopishga yordam beradigan asboblar qatoriga richagsiz 
prujinalar, richagli prujinalar va pnevmatik prujinalar kiradi. 
Deraza va eshik asboblari odatda nuqul metalldan, ba’zan esa metall bilan 
plastmassadan yasaladi. Hozirgi vaqtda asosan alyuminiy qotishmalardan 
tayyorlanadigan asboblarning yangi konstrukskyasi ishlab chiqilmoqda, bunday 
asboblar keyinchalik anodlanadi. Yangi konetruksiyadagi asboblar ancha yengil, 
ixcham va chiroylidir.