2-mavzu. Yog’och, materiali xomashyolarini yo’nish, qirqish, kesish, o’yish, yig’ish va biriktirish texnologiyasi

Katta burama mixlar (gluxarlar) uzunligi 35 mm va yo‘g‘onligi 6 mm dan 
ziyod bo‘lgan kvadrat yoki olti qirrali qalpoqli yirik shuruplar bo‘lib, qalpog‘i 

---

maxsus kalit bilan burash uchun moslangan. Katta burama mixlarning mebel uchun 
ishlatiladiganlari kvadrat qalpoqli va asosi salgina enliroq bo‘ladi. Ana shunday 
enly asos shayba vazifasini o‘taydi, binobarin, mixni burab kirgizganda 
yog‘ochning ezilishiga yo‘l qo‘ymaydi. 
Katta burama mixlar o‘lchamlari bo‘yicha va donalab hisobga olinadi. 
Boltlar detallarni birlashtirish uchun xizmat qiladi. Ular xususan egib mebel yasash 
korxonalarida ko‘p ishlatiladi. Boltni burab kirgizganda yog‘och ezilmasligi uchun 
bolt qalpog‘i va gayka tagiga shayba qo‘yiladi. Boltlar o‘lchamlari bo‘yicha va 
donalab hisobga olinadi. 
Metall ugolnik (burchaklik)lar detallarning. burchaklaridagi ulangan 
joylarini qo‘shimcha ravishda mahkamlash uchun ishlatiladi. 
Metall ugolniklar 
Ust qo‘ymalar shuruplar uchun teshigi bo‘lgan to‘g‘ri shaklli metall 
plastinkalardan iborat. Ular detal (brusokning) mustahkamligi kamroq yoki sinish 
ehtimoli bo‘lgan joylariga bir tomonlama yoki ikki tomonlama qo‘yib 
mahkamlanadi. Ugolniklar bilan ustqo‘ymalar donalab va o‘lchamlari bo‘yicha 
hisobga olinadidi 
Metall tortqilar burchakliklar vintli va ponasimon bo‘lib, qismlarga 
ajraladigan duradgorlik buyumlarining qismlarini birlashtirish uchun xizmat qiladi. 
Ularning buyum ustidan qo‘yiladigan va o‘yib o‘rnatiladigan xillari bo‘ladi. 
Metall tortqilar: 
a) ustdan o‘rnatilib vint bilai torttiriladigan; b) o‘yib o‘rnatilib vint bilan 
torttiriladigan; v) ustdan o‘rnatib ponalab qo‘yiladigan. 
Tokcha tutqichlar (polkoderjateli) korpusli mebellar ichidagi almashtirib 
qo‘yiladigan tokchalarni ushlab turadi. Tokcha tutgichlar burchakli temirlar 
biriktirilgan metall shtiftlardan iborat. Tokcha tutqichlarga shtiftlar uchun kerak 
bo‘ladigan metall gardishlar (pistonlar) qo‘shib beriladi. Gardishlar shkaf 
devorining ichki tomonidagi teshiklarga jips o‘rnatiladi, shu tufayli teshik 
devorchalari pachoqlanmaydi va ezilmaydi. Tokchalar tokcha tutqichlarning bir xil 
balandlikda (shkafning har bir yon devoriga ikkitadan) o‘rnatilgan ugolniklarida 
ushlanyab turadi. Tokcha tutqichlar jufti bilan hisobga olinadi. 

---

Tokcha tiragi: 
a) 
- 
umumiy 
ko‘rinishi; 
b 
- 
shkaf 
devorchasiga 
o‘rnatilishi;
1) devor, 2) tokcha tiragi; 3) tokcha. 
Temir buyumlar. Eshiklar, derazalar, framugalar va fortochkalarga 
ishlatiladigan har xil asboblar va oshiq-moshiqlarni temir buyumlar deb atash rasm 
bo‘lgan. Temir buyumlar odatda kam glerodli kul rang po‘latdan yasaladi. 
Buyumning sirtiga o‘rnatiladigan asboblar loklanadi, xromlanadi, nikellanadi. 
Eshik va deraza bandlari (tutqichlari), skobalar, knopkalar ko‘pincha metalldan va 
qattiq yog‘ochdan, shuningdek metall va plastmassadan yasaladi. 
Quyidagilar eshik va deraza asboblari bo‘lib hisoblanadi oshiq-moshiqlar, 
bandlar, dastalar, knopkalar, qulflar, shpingaletlar, lo‘kidonlar, zashchyolkalar, 
ilmoqlar.