2 Тузувчилар


Download 0.78 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/66
Sana06.04.2023
Hajmi0.78 Mb.
#1334427
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   66
Bog'liq
osimliklar fiziologiyasi

ХУЖАЙРА ЎТКАЗУВЧАНЛИГИ 
Хужайра очиқ термодинамик система бўиб атрофдаги мухит билан тинмай моддалар 
алмаштириб туради. Хужайралар газлар, сув ва унда эриган моддаларни ўтказа оладиган 
бўлгани учун моддалардан шу тариқа алмашиниб туради. Хужайранинг ана шу хусусиятига 
унинг ўтказувчанлиги дейилади. Организмнинг бутун хаёт фаолияти мана шу хусусиятга 
боғлиқ моддалар алмашинуви, моддаларнинг хужайралар билан тўқима суюқлиги ўртасида 
тарқалиши, биопотенциаллар хосил бўлиши ва бошқа ходисалар хужайранинг 
ўтказувчанлиги туфайли вужудга келади. Буни аниқлашни бир неча методлари бор. 
1. Осмотик
2. Бўёқ ёки рангли индикаторлардан фойдаланиш 
3. Микрохимиявий анализ 
4. Нишонланган атомлар методи. 


19 
Моддаларнинг каллар орқали ташилишида моддаларнинг концентрацияси ролp 
ўйнайди ва электро диффузияга боғлиқ бўлади. Моддалар ташилишининг эффекти ўтказувчи 
каналлар миқдорига боғлиқ бўлади. 
Моддаларнинг биомембраналарда анлаб ўтказиш ходисаси биомембраларнинг ўзига 
хос хусусияти хисобланади, чунки хар хил молекула ва ионлар учун ўтказиш фарқи хар хил 
бўлади. Ионларнинг радиуси каналлар радиусига тенг бўлса унда улар яхши ўтади.
Na ва К ионлари бахзилари уларни каналлардаги концентрациясига хам боғлиқ, 
ўтказувчи каналнинг тор ва кенг бўлиши хам тахсир қилади. 
Агар канал кенг бўлса унинг ион билан боғланиши суст бўлади. Моддаларнинг 
ўхшашлиги кучли бўлса, уларнинг мембранада ўтиши хам тез бўлади. 
ИОНЛАРНИНГ АКТИВ ТАШИЛИШ МЕХАНИЗИМИ 
Тирик хужайраларда моддаларнинг тўрт хил актив ташилиш механизмлари мавжуд
улардан учтаси Na, К Са, Н ионларининг биологик мембраналардан ташилишини 
тахминлайди. Бу АТФ синтези гидролизида хосил бўлган энергия хисобига рўй беради. 
Махсус ташувчи ферментлар иштирокида улар транспорт АТФазалар. Тўртинчи хил 
протонларнинг нафас занжирида ташилиши, бунда цитохромлар иштиок этади. 

Download 0.78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling