3. Murakkab hisoblash ishlarini bajarish. Moliyaviy hisoblashlarning modellari va metodlari Moliyaviy-iqtisodiy hisoblashlarning modellari va metodlari

Murakkab foizli stavkalar. O’rta muddatli va uzoq muddatli moliyaviy-kredit operasiyalarida, agar foizlar ular hisoblanganidan to’lanmasa, balki qarz to’loviga qo’shilsa, ko’payish uchun murakkab foiz stavkalari ishlatiladi. murakkab foizli stavkalarini hisoblash uchun baza to’lovning har bir davrida ko’payadi.
Hisoblanadigan foizlarni qarz to’loviga qo’shish foizlarga mablag’ qo’yish deyiladi.
Yilda bir marta foizlari hisoblanadigan sharti bo’yicha n-yil oxirida ko’payish to’lovini hisoblash uchun formula quyidagi ko’rinishga ega:

bu yerda P – qarzning boshlang’ich o’lchami; i - murakkab foizlar bo’yicha ko’payish stavkasi; n – ko’payish yili soni.
Shu davr (n yil) uchun foizlar quyidagi formula bo’yicha topiladi:

kattalik murakkab foiz bo’yicha ko’payish koeffisenti deyiladi, (12.13) formula esa ularni hisoblash uchun asosiy formula hisoblanadi.
Foizlar keyingi yil uchun ko’payadi. Va qaysidir t oraliq yil uchun quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi:

qayerdaki, t=1, 2, …, n.
Murakkab foizli stavkalarni ishlatishda oddiy foizli stavkalarni ishlatishdagi muammolar paydo bo’ladi.
Tutash kalendar davrlarida foizlarni hisoblashda ssudaning umumiy muddati ikkita n₁ va n₂ davrlarga bo’linadi. So’ngra butun muddat uchun n
.
n₁ va n₂ davrlar uchun mos ravishda

Shuni qayd etish kerak-ki, murakkab foizlarni hisoblash uchun asosiy formula (12.13) ssuda ishining butun muddati davomida doimiy foizli stavkani nazarda tutadi. Biroq ko’pincha suzuvchi yoki o’zgaruvchan foizli stavkalar ishlatiladi. So’ngra hisoblangan to’lov

qayerda, - foizli stavkalarning vaqt bo’yicha ketma-ketligi, - mos stavkalar ishlatiladigan vaqt davomidagi davr davomiyligi.
n ssudaning kasrli vaqtida foizlarni hisoblash uchun hisobning ikki metodi ishlatiladi: umumiy, (12.13) formula bo’yicha to’g’ri hisoblashni o’z ichiga oladi va aralash, foizlarni murakkab foizlar formulasi bo’yicha a yil butun soni va oddiy foizlar formulasi bo’iycha b yil davrining kasr qismi bilan hisoblashni o’z ichiga oladi:

Eslatib o’tamiz, aralash metodi bo’yicha hisoblashda hisoblash to’lovi katta bo’ladi, b=1/2 da esa maksimal bo’ladi.