3 O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti
Download 1.38 Mb. Pdf ko'rish
|
qimmatli qogozlar qiymatini baholash
|
F* = (S- PVC)(1+ r)
t , bu erda F*- xazina obligatsiyalarni ta‘minlash uchun fyuchers shartnomasining nazariy fyuchers bahosi; S - xazina obligatsiyalarning spot bahosi; PVC = fyuchers shartnomasi muddatida kuponlarning keltirilgan qiymati; r = fyuchers muddatidagi xavfsiz stavka; t - fyuchers shartnomaning amal qilish muddati. Agar fyuchers shartnomasi o‘z nazariy narxdan chetlashsa, 10.7-rasmdagi arbitraj imkoniyati paydo bo‘lishi kerak. Bu bahoda hozirgina tilga olingan ikki optsion - nisbatan qimmat bo‘lmagan obligatsiyalar ta‘minoti optsioni va oldindan aytib bo‘lmaydigan o‘yin optsioni etiborsiz qoladi. Ular sotuvchiga fyuchers shartnomasi imtiyozini beradi va bu shartnomada xisobga olinishi lozim. Ularni bahoga tortish imkonini beruvchi usullardan biri nisbatan arzonroq bo‘lgan obligatsiyalarni spoti va kuponlarning keltirilgan narxidan amaldagi baho sifatida
66
foydalanishdan iborat. Fyuchers narx baholanganda standartlashtirilgan fyuchers narxni olish uchun uni konversion faktorga bo‘lish mumkin. Tayanch taxminlar: 1. Investor qarz berishi yoki xavfsiz stavka bo‘yicha qarz olishi mumkin. 2. Aktsiyalarning sotuvi va qisqa sotuvi tufayli transaktsion xarajatlarning yo‘qligi.
Valyutaga fyucherslar. Valyutaga fyuchers shartnomada chet el valyutasini bugungi narxda sotish yoki sotib olish xaqidagi shartnoma ifodalanadi. Valyutaning spot va fyuchers narxi ko‘rish uchun, avvalo, chet el valyutasiga egalik investorga xavfsiz foiz stavkasni (R f )
maxalliy valyuta (R d ) ishlab olishning ustun kelishi hisoblanadi. Investorlar valyutani spot stavkasi bo‘yicha sotib olishlari mumkinligini, shu bilan birga, xavfsiz stavkalar bo‘yicha investitsiyaga chegara qo‘yilmaganini hisobga olib biz spot va fyuchers narxi orasidagi bog‘liqlikni yuzaga chiqarishimiz mumkin. Foiz stavkalarining paritenti ichki va chet el bozorida foiz stavkalari bilan fyuchers va spot narxlar orasida differentsial aloqa bog‘laydi.
bu erda fyuchers narxi - fyuchers shartnomasidagi chet el valyutasi birliginining maxalliy valyuta birligiga teng olinadigan soni; spot narxi - maxalliy valyutaning fyuchers shartnomasidagi chet el valyutasi birliginining spot shartnomasi buyicha soni. Tasavvur qilaylik, AQShda yillik foiz stavkasi 5% ga teng, Germaniyada esa 4%. Valyuta kursi spoti 0,65 doll. nemislarning bir markasiga teng, deylik. Bir yil muddat uchun fyuchers bahosi partent fizlar stavkasiga asoslangan holda natija quyidagicha bo‘lishi kerak:
Shu tariqa nemis markasining fyuchers narhi 0,65625 doll.ga teng. Nima uchun u kattalik fyuchers narhi bo‘lishi kerak? Agar fyuchers narhi 0,65625 doll.dan yuqori bo‘lganda, aytaylik, 0,67 doll.darajasida bo‘lganida, investor fyuchers kontraktini sotib xavfdan to‘liq himoyalanishi, narh shakllanishida ustunlikka erishuvi, shu bilan birgayuqori xavfsiz stavkada daromad olishi mumkin edi. Xavfsiz vaziyat daromad berganda, xavfsizlik stavkasining ustunlik darajasi arbitraj vaziyat deb ataladi. Bu arbitraj dastlabki investitsiya bulmagan holatlarda 0,0143 doll. foyda olib keladi. ko‘rinadiki, arbitraj jarayoni albatta fyuchers narhlarining bir xil darajagacha pasayishiga olib keladi. Agar fyuchers narh 0,65625 doll.dan past bo‘lganda, jarayon xuddi shu oxirginatija bilan butunlay teskari harakter kasb etgan bo‘lardi. Bu bilan investorlar o‘zlariga hech qachon xavfni yaqinlashtirmaslik, pul kuymaslik imkoniga erishadilar, lekin muddat tugashi bilan ijobiy pul tushumiga kelishga ham erishadilar. Arbitraj keng miqyosdagi aktivlar fyuchers narhlarining determinantini o‘lchash imkonini beradi. Ammo fyuchers narhlariga ham ayrim xayratlanarli xususiyatlar ta‘sir ko‘rsatadi. Ulardan biri - fyuchers shartnomalarini bozor bahosi asosida qayta Baholashni talab qilish fakta bo‘lib, ayni vaqtda forvard shartnomalari uchun bu narsa talab qilinmaydi. Boshqacha xususiyati, fyuchers shartnomalari uchun bahonio‘zgartirish limiti savdo Download 1.38 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|