İjtimoiy me`yorli foydalilik. Bozorda xar bir sub`ekt uziga keragidan ortikcha tovarlarini (sub`ekt uchun me`yorli foydaliligi nisbatan katta bulmagan) sotish va uzi extiyoj sezgan tovarni (uning me`yorli foydaliligiga nisbatan yukori) sotib olish yuzasidan ish yuritadi. Kishilarning manfaatlari tuknashadi va iste`molchilar bilan sotuvchilarning sub`ektiv baxolashi yagona ijtimoiy kiymatni keltirib chikaradi. Agar bozorda fakat bitta sotuvchi (uning uchun sotilayotgan tovarning me`yorli foydaliligi, masalan, 100 pul birligiga teng) va bitta (300 pul birligiga teng) xaridor bulsa, unda narx 100 dan 300 gacha bulgan chegarada tebranib turadi. Lekin bozor ishtirokchilari kancha kup bulsa, bozor kiymati chegarasi imkoniyatlari shuncha kam buladi (Edjuort teoremasiga muvofik).
E.Bem-Baverk unta xaridor va sakkizta sotuvchi katnashadigan ot bozorini misol kilib keltiradi. Xar bir xaridor uzining yukori narx chegarasiga ega («undan kimmatiga olmayman»), xar bir sotuvchi esa kuyi narx chegarasiga («undan kamiga sotmayman»). 2-jadvalga karang. Bir ot uchun belgilangan narx 120 pul birlik bulganda bozorda 10ta xaridor va 2 tagina sotuvchi koladi. Bunda talab taklifdan oshib ketadi va narx, albatta, kutariladi (xaridorlar urtasida rakobat natijasida).
Do'stlaringiz bilan baham: |
