4-mavzu. O„zbekistonda sud-huquq tizimini isloh qilishning milliy strategiyasi Reja
Download 255.21 Kb. Pdf ko'rish
|
4 mavzu O‘zbekistonda sud huquq tizimini isloh qilishning milliy
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ikkinchidan
|
to„g„risidagi kodeksini har tomonlama qayta ishlash va yangi tahrirda qabul qilish
taklifi ilgari surildi. O„z navbatida, mazkur Kodeksni qabul qilish zarurati quyidagilar bilan izohlanadi: Birinchidan, Ma‟muriy javobgarlik to„g„risidagi kodeksning yangi tahriri sud- huquq tizimini liberallashtirish munosabati bilan ma‟muriy qonunchilik, jinoiy- huquqiy siyosatda yuz bergan katta miqyosdagi prinsipial o„zgarishlarni o„zida tizimli va keng ko„lamli tarzda aks ettirishi lozimligi bilan belgilanadi. Bunda avvalambor, ayrim qonunbuzarlik holatlarini jinoiy yurisdiksiyadan ma‟muriy yurisdiksiyaga o„tkazishni nazarda tutish zarur. Ikkinchidan, ma‟muriy huquqbuzarlik to„g„risidagi ishlarni ko„rishning protsessual mexanizmlarini takomillashtirish, yanada demokratlashtirish lozim. Uchinchidan, Kodeks bilan tartibga solinadigan sohada qonuniylikni ta‟minlash va fuqarolarning huquqlarini ishonchli himoyalash bo„yicha chora-tadbirlarni belgilash kabilar shular jumlasidandir. Bundan tashqari, Kodeksning yangi tahrirda qabul qilinishi bugungi kunda o„nlab normativ-huquqiy hujjatlarda o„z aksini topgan ma‟muriy javobgarlikka oid qonunchilikning unifikatsiyalashuvini ham ta‟minlashga xizmat qiladi. Mamlakatimizda huquqiy davlat asoslarini takomillashtirishda davlat hokimiyati idoralari, huquqni muhofaza qiluvchi tuzilmalar, shu jumladan, prokuratura faoliyatida qonunchilik talablariga rioya qilish va qonun ustuvorligini taminlash bo„yicha adliya organlarining rolini yanada kuchaytirishga qaratilgan yangi huquqiy mexanizmlarni o„rnatadigan hujjatlarni ishlab chiqish va qabul qilish muhim o„rin tutadi. 24 Tahlillar shuni ko„rsatadiki, aksariyat xorijiy davlatlarda adliya vazirligi qonun ijodkorligi va huquqni qo„llash sohalarini nazorat qiladi, hukumat va boshqa davlat tuzilmalariga yuqori sifatli yuridik yordam ko„rsatish kabi vazifalarni bajaradi. Masalan, Germaniya Federal adliya vazirligi mamlakat parlamenti (Bundestag va Bundesrat)ga qonun loyihala-rini tayyorlashga ko„maklashadi, sud va huquqni muhofaza qiluvchi organlarning huquqiy yordam ko„rsatish bilan bog„liq faoliyatlarini tashkillashtiradi va muvofiqlashtiradi. Yaponiyada adliya vazirligi milliy qonunlarni va hukumat tomonidan chiqarilgan normativ-huquqiy hujjatlarning ijro etilishi, fuqarolarning huquq va erkinliklarini ta‟minlash tizimining faoliyati ustidan nazoratni amalga oshiradi. Bir so„z bilan aytganda, xorijiy davlatlarda adliya organlari davlat hokimiyati idoralari, huquqni muhofaza qiluvchi tuzilmalar, shu jumladan, prokuratura faoliyatida qonunchilik talablariga rioya qilish va qonun ustuvorligini taminlash bo„yicha ham faoliyat olib boradi. Darhaqiqat, rivojlangan demokratik davlatlar tajribasini inobatga olgan holda, adliya organlarining huquq ijodkorligi sohasi va huquqni qo„llash amaliyotida yagona davlat siyosatini o„tkazishdagi rolini kuchaytirish uchun ularga zarur bo„lgan tegishli vakolatlarning berilishi mamlakatimizning huquqni muhofaza qiluvchi va nazorat organlari tizimida o„zaro tiyib turish va manfaatlar muvozanatining samarali mexanizmini yaratish imkonini beradi hamda ushbu organlar faoliyatida qonuniylik va qonun ustuvorligini taminlashga xizmat qilishi, shubhasiz. Jamiyatning demokratiya yo„lidan jadal rivojlanishi va bu borada amalga oshirilayotgan islohotlarning muvaffaqiyati ko„p jihatdan odamlarning huquqiy ongi va huquqiy madaniyat darajasiga bog„liq. Mamlakatimizni isloh etish va demokratlashtirish jarayonida odamlarimiz o„zgarib, ularning siyosiy va fuqarolik faolligi oshayotgani, ongu tafakkuri yuksalib, yon-atrofda bo„layotgan barcha voqea- hodisalarga daxldorlik tuyg„usi, ertangi kunga ishonchi ortib borayotganini ko„rish mumkin. Biroq shunday bo„lsa-da, yurtboshimiz ta‟biri bilan aytganda, aholining huquqiy ongi va madaniyatini yanada yuksaltirish biz uchun hal qiluvchi vazifa bo„lib qolmoqda. Zero, yuksak huquqiy madaniyat – demokratik jamiyat poydevori va huquqiy tizimning yetuklik ko„rsatkichidir. Ma‟lumki, O„zbekiston Respublikasining 1997 yil 29 avgustda qabul qilingan “Jamiyatda huquqiy madaniyatni yuksaltirish Milliy dasturi” huquqiy hayotimizni tubdan yaxshilashga xizmat qiladigan davlat va jamiyat ahamiyatiga molik huquqiy hujjat sifatida xizmat qilib kelmoqda. Biroq bugungi siyosiy-huquqiy voqelikni hisobga olgan holda, mamlakatimizda huquqiy talim va marifatni, jamiyatda huquqiy bilimlar targ„ibotini tubdan yaxshilashga yo„naltirilgan maqsadli keng ko„lamli chora-tadbirlar dasturini ishlab chiqish zarur. O„z navbatida ushbu dasturning amalga oshirilishi aholining inson huquq va erkinliklariga nisbatan hurmat bilan munosabatda bo„lishini, fuqarolarda qonunga itoatkorlik tuyg„usining yanada ortishini taminlash bilan birga fuqarolarimizning mamlakatimizda amalga oshirilayotgan sud-huquq tizimini izchil demokratlashtirish va liberallash-tirish jarayonining faol ishtirokchisiga aylantirishga, jamiyatimizning demokratiya yo„lidan jadal rivojlanishi va bu borada amalga oshirilayotgan islohotlarning muvaffaqiyatini to„liq ta‟minlanishiga xizmat qiladi. 25 Ushbu tashkiliy-huquqiy chora-tadbirlarni amalga oshirish bugun barcha sud, huquqni muxofaza qiluvchi organlar va boshqa idoralar hamda nodavlat tashkilatlari oldiga ulkan vazifalarni yuklaydi. Xulosa qilib aytganda, sud-huquq tizimini yanada liberallashtirish mamlakatimiz oldiga qo„ygan asosiy maqsad demokratik huquqiy davlat qurish va fuqarolik jamiyatini shakllantirishga, inson huquq va erkinliklarini yanada to„laroq ta‟minlanishiga, odil sudlovni adolat va qonuniylik prinsiplari asosida amalga oshirishga xizmat qiladi. Download 255.21 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|