4-Mavzu: Qadimgi Misr Mavzuni o‘rganishdan maqsad

 
Misr So`nggi podsholik davrida 
 
Mavzuni o‘rganishdan maqsad: Talabalarga Misrning so‘nggi podsholik 
davridagi ijtimoiy va siyosiy hayoti, Misr liviyaliklar tomonidan bosib olinishi. 
Misrni qayta birlashtirish uchun kurashlar, Ahamoniylar va Yunon-Makedonlar 
tomonidan bosib olinishi haqida ma’lumot berish. 
Kalit so‘zlar: Bubastis shahri, Qarqara shahri , Tanis hukmdori Petubastis, 23- 
sulola, 24- sulola, Sheshonk I , Asarxadon va Ashshurbanipal , Psammetix I, Nexo 
II, yuqori Misr, Pianxi, Shabakalar, Efiopiya, 25-sulola, Efiopiya-Misr podshosi 
Taxarka, 25-efiopiya sulolasi, 26-sulola, Karxemish yonidagi jang, Yaxmos II, 
Pelusiya yonidagi jang, Kamibiz 27- sulola asoschisi, Kayxusrav II, Amazis-
Yaxmos II, Pelusiya, Karfagen, Nektanib I, Taxos, Memfis hukmdori Xabbash, 
Doro III, Makedoniyalik Aleksandr, Misrda “ellinizm davri’’, Sais sulolasi. 
Asosiy masalalar (Reja): 
1. So`nggi podsholik davrida Misr (Mil.avv. XI-IV asrlar) 
2. Misrni qayta birlashtirish uchun kurash 
3. Misr Ahamoniylar va yunon-makedonlar hukmi ostida. 
4. Sais sulolasi. Misr davlatining so`nggi yuksalishi. 
1.Songgi podsholik davrida Misr (Mil.avv. XI - IV asrlar) 
Misr liviyaliklar hukmronligi ostida. Mil.avv. XI asr boshlarida Misrda 
Yangi podsholik davri barham topib, So'nggi podsholik davri boshiangan Bu 
davrni “Liviya-Sais davri” ham deyiladi. Yangi podsholik davrida Misr qo'shinida 
yollangan ajnabiy liviyalik askarlar xizmat qilishar edi. Yangi podsholik oxiridagi 
tarqoqlikdan ajnabiy liviyaliklar ustalik bilan foydalanganlar. Ular misrliklami 
harbiy xizmatdan chetlashtirib, davlat tashkilotlarining yuqori lavozimlarini 
egallab olgan. 
Mil.avv. 945-yili liviyalik Sheshonk I shimolda hokimiyatni egallab olgan. 
U XXII sulolaga asos solib, Liviya sulolasi Misrda Mil.avv. 945-yildan 722-
yilgacha hukmronlik qilgan. Ular deltadagi Bubastis shahrini o 'z davlatlarining 
poytaxti qilib tanlaganlar. Shuning uchun liviyaliklar asos solgan sulola 
"bubastislar sulolasi” deb ham ataladi.
Sheshonk I va uning vorislari davrida xo'jalik va qurilish ishlari biroz 
jonlangan. U Falastin va Nubiya ustiga qo'shin tortib borgan. U yerlardan ko'plab 

---

harbiy asir, katta o'ljalar bilan Misrga qaytgan. Bubastislar davrining oxiriga kelib 
Misr yana kuchsizlanadi. Sharqdan Ossur qo'shinlarining istilosi boshlanadi. 
Ossurlar bilan Suriya Falastin-Misming birlashgan qo'shinlari Mil.avv. 853-yili 
Qarqara shahri yaqinida to'qnashadi. Jangda Ossur qo'shinlari g'alaba qozonadi. Bu 
mag'lubiyatdan so'ng Misrning obro'si tushib ketadi. Shu davrda kelib chiqishi 
liviyalik Tanis hukmdori Petubastis Mil.avv. 808-yilda o'zini Misr fir’avini deb 
e’lon qilib, 23- sulolaga asos soladi. Bu sulola davrida Misrdagi ahvol yanada 
vomonlashadi. 
Mil.avv. VIII asrda hukmronlik qilgan 24-sulola vakillari, xususan Bakxoris 
davrida (Mil.avv. 721-715) mamlakatni inqiroz botqog'idan qutqarish uchun ayrim 
islohotlar o'tkazilgan. Bu islohotlar ham Misrdagi ahvolni yaxshilay olmagan. 
Mamlakatda vaziyat yana yomonlashib, Misr qaytadan mayda hokimliklaiga – 
nomlarga bo'linib ketgan.