4-mavzu. Qo’qon xonligining siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayoti Reja

Norbo`tabiyning ukasi Sherali (1842-1844) xon qilib ko`tariladi, Ibrohim Dodhoh Xo`jandga qochib ketadi. Xonlikning taxtiga Sherali o`tirgan bo`lsa-da, lekin amalda barcha davlat ishlarini Mingboshi etib tayinlangan qipchoq qabilalarining boshlig`i Musulmonqul olib borardi. Qo`shin ham uning ixtiyorida edi. Chunki qo`shin garnizoni asosan qipchoqlardan tuzilgandi. Eng mas`uliyatli lavozimlarga qipchoq beklari tayinlangan edilar. Amir Nasurlloxon o`z mavqeini tiklash maqsadida 1842 yilda Qo`qonga yana qo`shin tortib keladi va shaharni 40 kun qamal qiladi. Biroq Xiva xoni Olloqulixon Buxoroga hujum qilganligi to`g`risida xabar yetib kekgach, Nasrulloxon qaytib ketishga majbur bo`ladi. Xo`jand va Toshkent yana Qo`qon xonligiga o`tadi. Qo`qon xonligi o`zining Umarxon davridagi chegaralarini tiklashga muvaffaq bo`ladi.

Norbo`tabiyning ukasi Sherali (1842-1844) xon qilib ko`tariladi, Ibrohim Dodhoh Xo`jandga qochib ketadi. Xonlikning taxtiga Sherali o`tirgan bo`lsa-da, lekin amalda barcha davlat ishlarini Mingboshi etib tayinlangan qipchoq qabilalarining boshlig`i Musulmonqul olib borardi. Qo`shin ham uning ixtiyorida edi. Chunki qo`shin garnizoni asosan qipchoqlardan tuzilgandi. Eng mas`uliyatli lavozimlarga qipchoq beklari tayinlangan edilar. Amir Nasurlloxon o`z mavqeini tiklash maqsadida 1842 yilda Qo`qonga yana qo`shin tortib keladi va shaharni 40 kun qamal qiladi. Biroq Xiva xoni Olloqulixon Buxoroga hujum qilganligi to`g`risida xabar yetib kekgach, Nasrulloxon qaytib ketishga majbur bo`ladi. Xo`jand va Toshkent yana Qo`qon xonligiga o`tadi. Qo`qon xonligi o`zining Umarxon davridagi chegaralarini tiklashga muvaffaq bo`ladi.

Sheralixon davrida xalqni ezish kuchayadi, buning ustiga qipchoqlar muhim lavozimlarni egallab olib o`zbek, qirg`iz, tojiklar ustidan o`z hukmronligini o`tkazmoqchi bo`ladilar. Shu sabab xonlikningda qipchoqlarga nisbatan norozilik kuchaya boradi. Buni Sheralixon ham tushunadi va Musulmonquldan qutilish yo`lini izlay boshlaydi. Bundan xabardor bo`lgan Musulmonqul nayrang ishlatishni rejalashtiradi. U qipchoq boshliqlarini maxfiy yig`inga chaqirib, Sheralixon o`rniga yangi xon qo`yishni taklif etadi. Shu bilan bir qatorda qipchoqlarga va shaxsan Musulmonqulga qarshi bo`lganlarni ham yo`q qilishni rejalashtirishadi. Buni amalga oshirish uchun juda qulay vaziyat mavjud edi.