5-Mavzu: Global korrupsiya ijtimoiy madaniy inqiroz sifatida. O’zbekistonda korrupsiyaga qarshi kurashning ijtimoiy, g’oyaviy asoslari
Korrupsiyaga qarshi kurashishda jahon tajribasi
Download 136.31 Kb. Pdf ko'rish
|
5-mavzu
- Bu sahifa navigatsiya:
- Оқ коррупция
- Қора коррупция
- А.Хайденхаймер коррупциянинг учта турини санаб ўтилган. 215
|
2. Korrupsiyaga qarshi kurashishda jahon tajribasi.
92 Lawore B. Social Inequality in Nigeria: the Poor and the Rich / B. Lawore. — Unilag Sociologist, Lagos, 1976/77, 4, P. 2-3. 93 Дониёров Х.Т. “Ўзбекистоннинг миллий демократик давлатчилик тараққиётида дунёвийлик ва динийлик мутаносиблигининг аҳамияти” Диссертация (PhD). Тошкент, 2020. – Б. 90. 94 Шавкат Мирзиёевнинг Ўзбекистон Республикаси Президенти лавозимига киришиш тантанали маросимига бағишланган Олий Мажлис палаталарининг қўшма мажлисидаги нутқи. 2016 йил 14 декабр. Оқ коррупция - бунга нисбатан жамоатчилик фикрида розилик мавжудлигини: бу ҳаракатлар қораланмаслигини, улар моҳиятига кўра менталитетга сингиб кетганлигини ҳамда муаммо сифатида идрок этилмаслигинини англатади. Қора коррупция - бунда коррупцион алоқалар жамиятнинг барча қатламлари томонидан қораланади. Кулранг коррупция - коррупция борасида бирон бир розилик мавжуд бўлмаган амалиётлардир. Айнан кулранг коррупция атрофида жанжаллар юзага келади А.Хайденхаймер коррупциянинг учта турини санаб ўтилган. 215 Turli jamiyatlarning tarixiy taraqqiyot turlaridan ma’lumki, har bir davlat o’z fuqarolarining dunyoqarashi va o’zining iqtisodiy rivojlanish omillaridan kelib chiqib, korruptsiyaga qarshi kurashning turli usullaridan foydalanadilar. Lekin bugungi kungacha korruptsiyaga qarshi kurashishning eng samarali usullari yaratilmagan. Chunki korruptsiya oddiy jinoyat bo’lib ko’rinsa-da uning kelib chiqishi va yashovchanlik sabablari murakkab ob’ektiv va sub’ektiv omillarga borib taqaladi. Shu nuqtai nazardan bir davlatda ijobiy natija bergan usul boshqa davlatda u qadar samara bermasligi mumkin. Shuning uchun har bir davlat va jamiyat korruptsiyaga qarshi kurashish yo’lini o’zi belgilaydi, aniqrog’i, qanday yo’l to’g’ri ekanini davlat va jamiyat hayotida amalga oshirilayotgan tub islohotlar ko’rsatadi. Bugungi globallashuv jarayonida davlatlar va xalqlar o’rtasidagi hamkorlikning yangi ufqlari ochilyapti, milliy iqtisodiyotlar o’zaro chambarchas bog’langan holda taraqqiy etmoqda. Bugun har qanday davlat boshqa davlatlar bilan izchil hamkorlik qilmasdan, oqilona investitsiya va resurslarga tayanmasdan, jahonga chiqmasdan, ayni paytda dunyoga eshiklarini keng ochmasdan, odamlar bemalol ishlaydigan ishonchli makonga aylanmasdan yuqori natijalarga erisholmasligi barchamizga ma’lum. Shunday ekan, korruptsiyaga qarshi kurashishda rivojlangan davlatlar tajribasidan samarali foylanishimiz maqsadga muvofiq bo’ladi. Bunga misol qilib biz Singapur davlatini keltirib o’tishimiz mumkin. Xalqaro ilmiy tadqiqot markazlari tomonidan o’tkazilgan so’rovlar natijasida Singapurda korruptsiya va jinoyatchilik ko’rsatkichi jahonda eng quyi darajada ekanligi aniqlangan. Singapur respublikasi – qirq yillik milliy suverenitetidan keyin rivojlanayotgan emas, “rivojlangan mamlakat” maqomini olgan Janubiy-Sharqiy Osiyodagi yagona mamlakatlardan biri hisoblanadi 95 . Elektron hukumatning joriy etilishi va uning imkoniyatlaridan keng foydalanish korruptsiyaga qarshi kurashishda eng samarali vosita hisoblanadi. AQSh, Buyuk Britaniya, Shvetsiya, Singapur, Norvegiya, Koreya Respublikasi kabi mamlakatlar elektron hukumatni yaratish orqali korruptsiyaga qarshi kurashishda yuqori natijalarga erishgan. Yuqoridagi davlatlarning tajribalaridan xulosa chiqarish mumkinki, elektron hukumatni joriy qilish davlat boshqaruvi organlari faoliyatida oshkoralikni ta’minlashga katta yordam beradi. Umuman olganda korruptsiya – bu davlat va jamiyatning buzilishidan hosil bo’lgan ijtimoiy hodisa bo’lib, bunda davlat xizmatchilari davlat va boshqa boshqaruv vazifalarini, shu jumladan xususiy sektorda bajarishga vakolatli shaxslar shaxsiy boylik orttirish yoki guruh maqsadlarida o’z xizmat maqomidan, egallab turgan lavozimi mavqei va nufuzidan xizmat manfaatlariga zid ravishda foydalanadi. Biz korruptsiyani shartli tarzda bir qancha asosiy turlarga tasniflash mumkin deb hisoblaymiz: Download 136.31 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|