5-мавзу: овқатланиш ва саломатлик
Download 207.87 Kb. Pdf ko'rish
|
5-maruza-1
Oqsillar organizmda quyidagi vazifalarni bajaradi:
- plastik - hujayralarning qurilish materiali; - katalitik - fermentlarning asosiy qismini tashkil etadi; - immun, turning individual xossasini namoyon qiladi; - transport, qonning qismini tashiydi. Ovqat tarkibidagi oqsillar 20 ta aminokislotadan iborat, ulardan 8 tasi almashtirilmaydi, ya‟ni organizmda sintezlanmaydi. Yo„g„on ichakda ba‟zi bir aminokislotalar sintezlanadi. Almashtirilmaydigan aminokislotalar 30% dan kam bo„lmasligi kerak. Yetuk oqsillar xayvondan, yetuk bo„lmagan oqsillar o„simlikdan kelib chiqadi. 1-1,5 g vaznga oqsilni normada qabul qilish kerak, lekin bunda 1 g oqsil miqdorida 1 mg vitamin S yuborish kerakligini inobatga olish lozim, bo„lmasa ovqat xazm qilish buzilib, yo„g„on ichakda oqsil chiriydi. Xayvonda yuzaga keladigan aminokislotalar yig„imi, odam organizmi uchun kerakli aminokislotalarga yaqin. 46-48°S issiqlikda ovqatga ishlov berilganda oqsillar koagulyatsiyasi, 54°S da esa fermentlar aktivligi yo„qolib, oqsillar xazm qilinishi pasayadi.
- xujayra qurilishi uchun plastik material (jinsiy va asab xujayralarining qobig„i 50% yoshdan iborat); - gormon sintezida ishtirok etadi (gapofiz, buyrak usti bezi gormonlari); - organizmning yuqori energetik zaxirasi xisoblanadi (1 g yog„ yonganda 9,3 kkal issiqlik chiqadi); - A, D, K, E vitaminlar funksiyasi uchun kerak. Zamonaviy odam ratsioniga o„simlik va xayvon yog„lari kiradi. Birinchisiga yarim to„yingan yog„ kislotalar kiradi. Linolin kislotasi organizmda sintezlanmaydi. Xayvon yog„lari tarkibidagi xolomikron, xolesterin yog„ pufaklari qonning quyilishiga olib keladi. Bu yog„lar toksinlarni yig„adi. O„simlik yog„lari yarim to„yingan kislotalardan tuzilgan. Bu turdagi kislotalar xolesterin va uning xosilalarining organizmdan chiqib ketishiga sabab bo„ladi. qaynatilganda yog„lar aldegid, keton tanachalari va radikallar, konserogenlargacha parchalanadi. Ovqat xazm qilish traktida yog„lar fermentlar yordamida glitserin va yog„ kislotasigacha parchalanadi. Organizmning yog„larga bo„lgan ko„plik extiyoji 25-30 g. Download 207.87 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling