5А 230401- маркетинг (товарлар ва хизматлар) магистратура мутахассислиги талабалари учун мўлжалланган

 
Қисқа хулосалар
Нарх бу B2B бозорида фаолият кўрсатаѐтган компания маркетинг 
стратегиясининг энг муҳим элементларидан биридир. Биринчидан, 
нарх харидорнинг маҳсулотни қабул қилишига – унинг очиқлиги, 

---

125 
сифати ва бошқа тавсифномалари борасидаги фикр-мулоҳазаларига 
таъсир этувчи муҳим омил ҳисобланади. Иккинчидан, сотувчи 
нуқтаи-назаридан, 
маҳсулотга 
белгиланган 
нарх 
унинг 
фойдалилигидан ташқари товар таклифининг қолган барча 
жиҳатлари, жумладан, техник қўллаб-қувватлаш, сотувдан кейинги 
хизмат кўрсатиш, етказиб бериш, кредит тақдим этиш ва ҳ.к. билан 
боғлиқ харажатларни қоплашга йўналтирилиши мумкин бўлган соф 
фойдани ҳам белгилаб беради. Учинчидан, нарх маҳсулотнинг 
ҳаѐтийлик даврини режалаштиришда муҳим стратегик кўрсаткич 
саналади.
Нарх белгилаш учун иккита стратегик қарор қабул қилиш зарур. 
Биринчи қарор макросегментлаш – компания уларга хизмат 
кўрсатадиган мижозларни танлашга дахлдор. Иккинчи стратегик 
қарор бу – маҳсулот стратегиясини ишлаб чиқишдир. 
Нарх шакллантириш усулларига харажатлар асосида нарх 
шакллантириш, 
қабул 
қилинадиган 
қиймат 
асосида 
нарх 
шакллантириш, талаб асосида нарх шакллантириш ва қабул 
қилинадиган қиймат асосида нарх шакллантириш киради. 
 
Назорат ва муҳокама учун саволлар 
1. Нархни товар таклифининг бир қисми сифатида қандай 
тушунтириш мумкин? 
2. Нарх 
шакллантириш стратегиясининг асосий турлари 
мазмунини тушунтириб беринг 
3. Нарх шакллантириш мақсадлари нимадан иборат? 
4. Нарх шакллантиришнинг қандай асосий усулларини биласиз? 
5. Рақобат савдолари қандай шаклларда ўтказилиши мумкин? 
6. Олигополия 
бозорида 
нарх 
шакллантириш 
қандай 
хусусиятларга эга?