6 – Leksiya. Karbonizaciya processinin’ teoriyaliq tiykarlari ha’m texnologiуаliq esaрlari

46-Súwret. Karbonizaciyalıq kolonna (diametri 2680 mm): 1 – bochka – baza, 2, 9 – gazdiń kiriwi ushın shtucerler, 3 – suwıtıwshı bochka, 4 – absorbciyalıq bochka, 5 – suyıqlıqtıń shıǵıwı ushın shtucerler, 6 – separaciyalıq bochkalar, 7 – gazdiń shıǵıwı ushın shtucerler, 8 – sapırıwshı (barbotajnaya) tarelkalar, 10 – suspenziyanıń shıǵıwı ushın shtucer.

Kolonnanıń biyikligi boylap gaz hám suyıqlıqtıń óne boyına aralasıwı qarama-qarsı aǵım principiniń ámelge asıwına tosqınlıq jasawı múmkin. Onı minimumǵa jetkeriw ushın, kolonnadaǵı hár-bir bochkanıń 4 arasına (46-súwretke qarań) passetler, yamasa barbotajlı tarelkalar 8 ornatılǵan. Tarelka ultannan 2 (47-súwret) hám onı jawıp turıwshı qalpaqtan 1 turadı. Ultanda oraylıq sańlaq bar, ol arqalı suyıqlıq tómenge aǵadı. Gaz ótiwi ushın shetlerine jaqın jaylasqan birneshe sopaq sańlaqlar bar. Qalpaq konus tárizli yamasa sfera tárizli formaǵa iye bolıp; onıń shetlerindegi tissheler suyıqlıqta kóterilip kiyatırǵan gazdi bólek aǵımlarǵa tarqatıw ushın arnalǵan, bul gaz benen tásirlesiw betin keńeytedi hám sonıń menen uglerod qos oksidiniń jutılıwına qolaylıq jaratadı. Usı maqsetler ushın qaqpaqlarda 12 mm hám ishki tárepinde 25 mm bolǵan sańlaqlar tesilgen. Degen menen, tissheler hám sańlaqlardıń effektivligi kem, óytkeni gazdiń muǵdarı kóp bolǵanda, ádette ol qalpaqtıń astınan úzliksiz qaplap shıǵadı, al sańlaqlar natriy bikarbonatınıń shókpesi menen tıǵılıp qaladı. Ultannıń hám qalpaqtıń betleri suyıqlıq aǵatuǵın tártipke qaray qıyalıqqa iye, bul barbotajlı tarelkanıń betinde shógiwshi bikarbonattıń otırıwın hám toplanıwın kemeytedi.

47-Súwret. Karbonizaciyalıq kolonnanıń sapırıwshı (barbotajnaya) tarelkası (diametri 2680 mm):
1 – qalpaqsha, 2 – ultan.
Solay etip, barbonajlı tarelkalar tek kolonnada suyıqlıqtıń óne boyına aralasıp júriwine tosqınlıq jaratıp qoymastan, al gazdiń kolonnanıń kese kesimli boylap bir tegis bólistiriliwin táminleydi hám gaz benen suyıqlıq arasındaǵı tártiplesiw betiniń keńeyiwine imkaniyat jaratadı. Joqarıda kórsetip ótilgenindey, payda bolıwshı suspenziya kolonnadan shıǵıwǵa qaray háreketlenip atırǵanda, shókpege túsken natriy bikarbonatınıń shıǵımın arttırıw ushın, onı áste-aqırın suwıtıw kerek. Bul maqsetler ushın kolonnanıń tómengi yarımında suwıtıwshı bochkalar 3 (46-súwretke qarań) ornatılǵan. Suwıtıwshı bochkalar (48-súwret) dúzilisi boyınsha aldın aytıp ótilgen ishten suwıtılıwshı bochkalardıń arasında barbotajlı tarelkalar jaylasqan.