6-боб. Клиник фармакологиянинг ёшга боғЛИҚ хусусиятлари
Download 47.35 Kb.
|
Gazeta
|
37-жадвал
Янги туғилган чақалоқларда ДВ фармакокинетикасини катталарга нисбатан фарқи
Дори воситаларнинг фармакодинамикаси Янги туғилган чақалоқпарда (жумладан, чала туғилганларда) ва болалар ҳаёти- нинг биринчи йилларида баъзи ДВ таъсир механизми ўзига хос хусусиятларга эга бўлади. Уч-беш ёшдан катта болаларда кўп препаратларнинг фармакодинамикаси катгаларникидан деярли фарқ қилмайди. Фармакодинамикада фарқбўлнши болалар қаётининг бошланғич даврларида рецепторлар тизимининг секин етилиши билан боғлиқ. Масалан, янги туғилган чақалоқларда ривожланадиган кучли гиперкате- холаминемия салбий натижаларга олиб келмайди, буни р-адренорецёпторларни етарлк ривожланмаганлиги, уларни аденозин билан блоклангани ёки простагландинларга нисбатан тескари реакция кўрсатиши билан тушунтириш мумкин. Бронхиал астма билан хасталанган болаларда р-адреномиметик моддалар катталарга нисбатан кам самара бериши аниқпанган. Маълумки, баъзи кальций антагонистлари катталарда пароксизмал тахикардия хуружларини бартараф этиш учун кснг қўлланади, янги туғилган чақалоқларда эса, огир даражали ножўя таъсирлар - шок, артериал гипотония, асистолияларнм чақириши мумкин. Допамин чап қоринчанинг қисқарувчанлик фаолияти ва артериал босим кўрсаткичига кам таъсир кўрсатади, аммо парадоксал реакпия чақириши мумкин. Янги туғилган чақалоқчарда ДВ фармакодинамикасини ўзгаришига симпатик ва парасимпатик нерв тизимлари мувозанатининг бузилиши қа.м хисса қўшади. Янги туғилган чақалоқпарда кўпинча парасимпатик нерв тизими тонуси устун бўлади. Шу сабабли, парасимпатик нерв тизимининг юқори фаоллигини, масалан, брадикар- дияни сўндириш учун атропин ёки адреналинни катталарга нисбатан каттароқ дозада қўллаш талаб этилади. Янги туғилган чақалоқпарда рецептор аппаратининг етилмаганлиги ДВ стандарг дозаларини киритилишига нисбатан жавоб реакцияси турлича бўлади. Янги туғилган чақалоқпарда олдиндан билиб бўлмайдиган реакциялар 3—5 баробар кўп учрайди. Шундай қилиб, янги туғилган чақалоқларда организмнинг етилишини тугаллан- маганлиги сабабли, ДВ қабул қилинганда ривожлапиши мумкин бўлган ножўя таъсирлар хавфи катталарга нисбатан бирмунча юқори бўлади. Ҳозирги вақгда янги туғилган чақалоқларда фармакотерапия ўгказилганда иожўя таъсирлар ривожланиши учун жавобгар бўлган қуйидаги механизмлар фарқланади: организм детоксикаииясини таъминловчи фермегггли тизимларни стилмаганлиш билан боғлиқ токсик реакциялар, масалан, эритроцитлардаги г покозо-6- фосфатдегидрогеназа ферменти фаоллигини пастлиги натижасида ривожлападигап витамин К токсик таъсири; янги туғилган чақалоқпар қон плазмаси оқсиллари билан ДВ ўзаро таъсирларини хусусияти билан боғлиқ токсик реакниялар, масалан, нитрофуран унумлари билирубинни оқсил билан боғламидан сиқиб чиқариб, қондаги миқдорини ошир: ') юборади ва сариқпик ривожланишига олиб келади; янги туғилган чақалоқларда буйракнинг чиқариш фаолияти етарли ривожлан- маганлиги билан боғлиқ бўлган ДВ токсик таъсирлари; янги туғилган чақалоқпарда ферментли тизимини генетик камчиликлари томонидан чақирилган токсик таъсирлари; янги туғилган чақалоқ организмини препаратга нисбатан тескари реакцияси натижасида ривожланадиган токсик реакциялар. ДВ нисбатан ривожланэдиган буцдай реакциялар чақалоқпарда 24,5 % ташкил этади, катталарда эса — 6-17 %. ДВ янги туғилган чақалоқларга буюрилганда чақириши мумкин бў.чган ножўя таъсирларни даражаси ва оғирлигига кўра фармакологик моддалар 3 та гуруҳга бўлинади (38-жадвал): буюриш кўрсатилган (1 гур). эҳтиёткорлик билан буюриладиган (II гур) ва буюриш мумкин бўлмаган (III гур) ДВ. Download 47.35 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|