6-mavzu. Grafika va Orfografiya haqida ma’lumot

3. Har, hech, hamma, ba’zi, g‘ayri, bir, qay, u, bu, shu, o‘shaso„zlari yonida 
kelgan so„zdan ajratib yoziladi: har zamon, hech kim, hamma vaqt, ba’zi bir, g‘ayri 
tabiiy, bir qancha, bir yo‘la, bir oz, qay kuni, u erga, bu yoqdan, shu erdan, o‘sha 
yoqqa kabi. 
Lekin birpas, birato‘la, birvarakayiga, birmuncha, buyon (beri)so„zlari 
qo„shib yoziladi. 

---

 Lotin yozuvi asosidagi imloga ko„ra biroz so„zining ham qo„shib yozilishi 
belgilab qo„yilgan. 
 Qay so‘zi yer, yoq, yon so„zlari bilan kelganda bir y tushib qolishi 
natijasida bu so„zlar qo„shib yoziladi: 
Qiyoslang: qay yerda – qayerda, qay yoqqa – qayoqqa, qay yondan – 
qayondan kabi. 
Qaybir, qayvaqt so„zlari ham qo„shib yoziladi. 
4. Murakkab sonlarning qismlari ajratib yoziladi: yigirma besh, bir yuz ellik ikki 
kabi. 
5. Kirillcha yozuv asosidagi imlo qoidalariga ko„ra muz yorar, ish yoqmas, 
qo’l yozma, sher yurakso„zlari ajratib yoziladi deb belgilab qo„yilgan. Lekin 
amaldagi lug„atlarda turlicha yozib kelingan. Lotin yozuvi asosidagi imlo 
qoidalariga ko„ra bu so„zlarning qo„shib yozilishi qat‟i belgilab qo„yildi: muzyorar, 
sheryurak, devyurak, ishyoqmas, qo‘lyozma kabi. 
6. Tojikcha izofali birikmalar ajratib yoziladi: tarjimai hol, nuqtai nazar, oynai 
jahon, dardi bedavo kabi. Shuningdek, yangi imlo qoidalarida izofa undosh bilan 
tugagan so„zlarga i shaklida , unli bilan tugagan so„zlarga yi shaklida qo„shilishi 
belgilab qo„yildi. 
Qiyoslang: dardi bedavo, nuqtayi nazar, tarjimayi hol, oynayi jahon, piri 
badavlat kabi. 
43- mashq. Gaplarni o„qing, qo„shma so„zlarni aniqlang. Qaysi so„z 
turkumiga oidligini belgilab daftaringizga yozib oling. 
1. -Qo„ying, kampir, o„zim olib kelaman, - deganimga ham quloq 
solmasdan, kampir chiqib ketdi. Oradan o„n minutlar o„tganda Yodgorni qo„lidan 
etaklab kirib keldi. (o‟.o‟ulom). 2. Saidiy bir kuni ishdan ancha erta – qorong„u 
tushar-tushmas qaytib keldi. (A.Qahhor). 3. – Haligi, ha, shuncha savolni zamlab 
tashladingki, qaysi biriga qanday javob berishni bilmay qoldim. To„xta-to„xta, birov 
kelyaptimi, - dedi u tashqariga quloq solib. (M. Ismoiliy). 4. Bu orada kechki ovqat 
o„tdi. Ikki marta hamshira kelib ketdi. (V.o‟ofurov). 5. Yusufjonning o„zi 
Bo„tako„zdan ketsa ham, soyasi ketgani yo„q edi. (I. Rahim). 6. ..., men 
ikkiyuzlamachilik qilolmayman!.. (M. Muhammad do„st). 7. Shu chog„ «Volga» 
rulidagi ko„zlari chaqchaygan, xushmo„ylov, yag„rindor kishining oyisiga «tez 
bo„ling»deb imlaganini sezdi. Sottixon shashtidan tushib, qaynatasiga: - Mayli, 
hozir sizlar ko„rib kelinglar. Men ertaga boraman, - dedi. (H.Nazir)8. – 
Mehmondo„stligingiz uchun ... Rahmat. (O. Yoqubov).

---