6. Tashkilotlar va ularni boshqarish

Biznes-reja va samaradorlik. 
Biznes-rejasiz yuqori va barqaror unumdorlikka erishib bo’lmaydi. Unumdorlikni oshirish 
bo’yicha aniq maqsadga ega bo’lmay erishilgan unumdorlik yuqori yoki past ekanligini aniqlab 
bo’lmaydi. Maqsadlar qaysi tadbir umumiy unumdorlikni oshirayotgani, qaysi biri uning 
o’sishiga to’sqinlik qilishini aniqlash uchun xizmat qiladi. 
Biznes-reja barcha turdagi korxonalarda ishlab chiqilishi lozim. Bunda uni ishlab chiqish 
korxonani rivojlantirish strategiyasidan tashqari, ularni amalga oshirish uchun ayni paytda 
korxonadan qo’shimcha moliyaviy resurslar talab qiluvchi yangi loyihalarni amalga oshirish, 
ishlab chiqarishni kengaytirish, qayta ta’mirlash va texnik jihozlash, mahsulot diversifikatsiyasi, 
ichki va tashqi bozorlarda o’zi uchun joy egallash bilan bog’liq bo’lishi lozim. CHunki biznes-
reja korxonaning kundalik faoliyatidan ko’ra bank muassasalari tomonidan yuqorida ko’rsatilgan 
va shunga o’xshash tadbirlarni moliyalashtirishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Biznes-rejani ishlab chiqishning birinchi bosqichidagi hisob-kitoblar qanchalik aniq va 
bexato bajarilgan bo’lsa, uning boshqaruv hujjati va xo’jalik yuritish vositasi sifatidagi 
ishonchliligi shunchalik yuqori bo’ladi. Biznes-reja bosqichlarini ishlab chiqish o’rtasida uzoq 
tanaffus bo’lmasligi va ortiqcha axborot bilan to’ldirib tashlanmasligi lozim. amaliyotning 
ko’rsatishicha, katta hajmda tuzilgan biznes-reja hali to’liqlik va yuqori sifatlilikni anglatmaydi.
Boshqaruvni tashkil etish va samaradorlik. 
Samaradorlikni oshirishda boshqaruvni to’g’ri tashkil etish muxim ahamiyatga ega. Tashkil 
etish jarayoni rahbariyat mehnat resurslari, materiallar, texnologiya, axborot va kishilarni 
qo’yilgan maqsadga erishish uchun birlashtiruvchi vositadir. Boshqaruvni samarali tashkil etish 
natijasida (ya’ni, tashkiliy jarayonlar sozlanganligi) resurslardan maqbul foydalanish, ijrochilar 
majburiyatini taqsimlashda tushunmovchilik natijasida mehnat unumdorligi pasayishini 
kamaytirish, bo’linmalar o’zaro ta’siri buzilishiga chek qo’yishni ta’minlaydi. To’g’ri yo’lga 
qo’yilgan tashkiliy jarayonlar samaradorlikningg ortishiga imkon beradi. 
Boshqaruvning samarali texnologiyasi samaradorlikka eng ko’p ta’sir ko’rsatuvchi omildir. 
Boshqaruv ishiga kompьyuter texnologiyasini joriy qilish samaradorlikning ortishida boshqa 
omillarga nisbatan ko’proq ahamiyatga ega. Lekin, ilg’or texnologiya har doim ham mehnat 
unumdorligi ortishiga olib kelmaydi. Bunday texnologiya afzalliklari unga ishlovchilarning 
salbiy munosabati tufayli namoyon bo’lmasligi mumkin. Texnologiya darxaqiqat unumdorlik 
ortishiga olib kelishi uchun rahbariyat texnologiya talablari uni qo’llovchi kishilar manfaatlariga 
to’g’ri kelishini ta’minlashi kerak. 
Boshqaruv faoliyatini tashkil etish va yo’lga qo’yishda asosan tashkilotning samarali 
faoliyati nazarda tutiladi. Tashkilotlarning samaradorligi ular ixtiyoridagi iqtisodiy resurslardan 
samarali va oqilona foydalanish orqali, mahsulotlar va xizmatlar bozorida o’z o’rnini muntazam 
ravishda orttirib borish orqali ta’minlanadi. SHu maqsadda boshqaruvning tashkiliy strukturasi 
tanlanadi va sharoitga mos ravishda takomillashtirilib boriladi.