8-mavzu. Belgi bildiruvchi mustaqil so‘z turkumlari. Reja

3. Har ikki qismi yakka holda ishlatilmaydi: azza-bazza, apil-tapil, imi-
jimida, onda-sonda, yeran-qaran, o’lda-jo’lda. 
Takroriy ravishlar: asta-asta, ahyon-ahyonda, birma-bir, birga-birga, galma-
gal, darajama-daraja, zinhor-bazinhor, yo’l-yo’lakay, sira-sira, sekin-sekin, 
to’g’ridan-to’g’ri, tez-tez, es-es, o’qtin-o’qtin, qayta-qayta.
Qo’shma ravishlar: 
1. U, bu, shu, o’sha ko’rsatish olmoshlari +er, yoq, ora, o’rta otlari. u yerga, 
bu yerda, shu yerdan, o’sha yoqdan, bu orada, shu o’rtada. 

---

SHu, o’sha ko’rsatish olmoshlari + kip, zamon, vaqt, on, asno otlari shu kuni, 
o’sha zamon, shu zamon, shu zahoti, shu onda, shu asnoda. 
2. Har belgilash olmoshi+bosh va o’rin kelishiklaridagiso’zlar. har kuni, har 
yili, har yoqqa, har yerda, har taraf, har dam, har zamonda, har gal, har yoqdan, har 
lahza. 
3. Bir soni + bosh va o’rin kelishiklaridagi so’zlar. biryo’la, bir kuni, bir dam, 
bir zumda, bir nafas, bir pas, bir on, bir onda, bir boshdan, bir zamon, bir tekis, bir 
oz, birmuncha, bir talay, bir nav. 
4. Tayyor holda o’zlashtirilgan (so’z yasovchi qo’shimcha + ot+ot). 
bajonudil, baholidqudrat, baqadrihol. 
Konversiya yo’li bilan hosil bo’lgan ravishlarning asosiy ko’rinishlari 
quyidagilardir: 
1) ravishga ko’chgan otlar: yerta, indin, kecha, kech, kechqurun, burun; 
2) ravishga ko’chgan sifatlar: yaqqol, baralla, tugal, bafurja, muttasil, vaqtli, 
uzluksiz, omonsiz, beto’xtov; 
3) ravishga ko’chgan fe’llar: uzil-kesil, o’ta, qiyo//qiya, qayta; 
4) ravishga ko’chayotgan taqlid so’zlar: shartta, taqqa, tappa, chippa. 
Leksik - semantik usul bilan ko’p ma’noli ravishlarning keyingi ma’nolari 
hosil bo’lgan. M.: sekin yurmoq - sekin (ya’ni past ovozda) gapirmoq, tez-tez 
qadam tashlamoq - tez-tez(ya’ni ko’p vaqt oralatmay) borib turmoq. 
Fonetik usul bilan hosil bo’lgan ravishga yayov" so’zini misol qilib keltirish 
mumkin. U oyoq" so’zining o’zgargan shakli bo’lib, shu shaklda ravishga 
aylangan. Yangi" ravishi urg’uni o’zgartirish (fonetik usul) va sifatdan ko’chib 
o’tish (konversiya) yo’li bilan hosil bo’lgan. 
1. Otdan: do’stona, yaxshilikcha, dom-daraksiz, beixtiyor. 
2. Sifatdan: yaxshilab, qat’iyan, mardlarcha, tiriklay. 
3. Sondan: bittalab. 
4. Olmoshdan: o’zicha, butunlay, yalpisicha 
5. Ravishdan: ko’plab, ko’pincha, hozircha, keyincha. 
6. Fe’ldan: uyalgannamo, yerkalangansimon, to’xtovsiz. 
7. Modal so’zlardan: keragicha, boricha.