8-mavzu: Mashina va apparatlarning xavfsiz ishlashini ta’minlash Reja

11-mavzu: Atrof muhitga ta’sir qiladigan omillarni
baholash 
 
Reja: 
1. Atrof muhitga ta‟sirni baholash (AMTB) muolajasi. 
2. 
Atrof-muhitning ifloslanish xavfi darajasini baholash metodologiyasi.
3. Atrof muhitga ta‟sir qiladigan omillarni baholash. 
Atrof muhitga ta’sirni baholash (AMTB) – belgilanayotgan faoliyatning 
ekologik oqibatlarini tizimli ravishda tahlil qilish va baholash, manfaatdor 
tomonlar bilan maslahatlashuvlar jarayoni, shuningdek, ushbu tahlil va 
maslahatlashuvlarning natijalarini mazkur faoliyatni rejalashtirishda, loyihalashda, 
tasdiqlash va amalga oshirishda hisobga olish hisoblanadi.
Belgilanayotgan faoliyatning ta‟sirini atrof muhitga ta‟sirini baholash 
ekologik
tartibga solishning ogohlantirish, oldini olish vositasi bo„lib, nazarda 
tutilgan faoliyatning ekologik oqibatlarini ushbu faoliyat boshlanishidan oldin 
hisobga olishga qaratilgandir. Uning asosini ekologik ekspertiza va atrof-muhitga 

---

ta‟sirni baholash tashkil qiladi. Belgilanayotgan faoliyatni atrof muhitga ta‟sirini 
baholash tizimi amalda dunyoning barcha mamlakatlarida hamda ko„pgina xalqaro 
tashkilotlarda qo„llaniladi. Atrof-muhitga ta‟sirni baholash: “Faoliyatning atrof-
muhitga salbiy oqibatlarini rejalashtirish bosqichida aniqlash va bartaraf etish, 
ularni faoliyatni amalga oshirish bosqichida aniqlash va to„g„rilashga qaraganda, 
osonroqdir” - degan oddiy tamoyilga asoslanadi. Atrof-muhitga ta‟sirni baholash 
ekologik omillarni maqsadlarini belgilash, u yoki bu faoliyatni amalga oshirish 
haqida qaror qabul qilish bosqichidayoq hisobga olish imkonini beradi. 
AMTB bosqichlari. AMTB bosqichlari quyidagilardan iborat bo„ladi:
1) atrof-muhitga o„tkaziladigan ta‟sir bayonoti loyihasi (AMO„TBL);
2) ekologik oqibatlar bayonoti (EOB);
3) qonunchilikda ko„zda tutilgan vaziyatlarda, atrof-muhitga o„tkaziladigan 
ta‟sir bayonoti (AMO„TB).
AMO„TBL belgilanayotgan yoki prognozlashtirilayotgan xo„jalik va boshqa 
turdagi faoliyatni mo„ljallash bosqichida bajariladi, davlat ekologik ekspertizasi 
(DEE)ga ob‟ektni moliyalashtirish boshlanishidan oldin taqdim etiladi. AMO„TBL 
bo„yicha DEE o„tkazilishi natijalariga ko„ra, qo„shimcha izlanishlar, ashyoviy 
tekshiruvlar, maxsus tahlillar, model sinovlari va asoslangan tabiatni muhoafaza 
qilish chora-tadbirlari ishlab chiqish zaruriyati aniqlanganda AMO„TB amalga 
oshiriladi. 
AMO„TB DEEga DEE ob‟ektining texnik-iqtisodiy asosi 
tasdiqlanishidan oldin taqdim etiladi. AMO„TB ishlab chiqish zaruriyati 
Ekologiya, atrof muhitni muxofaza qilish va iqlim o„zgarishi vazirligining DEE 
bo„yicha organi tomonidan AMO„TBL ni ko„rib chiqish natijalari bo„yicha 
aniqlanadi. EOB ob‟ekt foydalanishga qabul qilinishidan oldin taqdim etiladi va 
loyihalashtirilayotgan ob‟ektlar uchun AMTB ning yakuniy bosqichi sanaladi. IV 
toifaga kiruvchi faoliyat turlari uchun faqatgina atrof-muhitga o„tkaziladigan ta‟sir 
bayonoti loyihasi (AMO„TBL) amalga oshiriladi.
AMTB bosqichlarining tarkibi.