А. Э. Тангиров бизнес ижроси ва

бизнес модели деб аталади. 
Ахборот оқимининг асосий характеристикаси - бу 
оқим(ҳаракат) ҳажми, давомийлиги ва йўналиши, унинг мазмуни ва 
қиймати. Ахборот оқимининг қиймати молиявий оқимнинг 

---

118 
таркибий қисми бўлиб, у ахборот оқимини ташкил қилиш билан 
боғлиқ харажатлар мажмуи сифатида тавсифланади. Ахборот 
оқимини ташкил этувчи ахборот бир қатор сифат хусусиятларига 
эга, яъни фойдалилиги, ишончлилиги, тушунарли бўлиши, аҳамияти 
ва бошқалар. (10.1 -расм). Ахборот оқимлари корхонанинг бутун 
ишлаб чиқариш (ёки савдо) циклига ҳамроҳ бўлади: хом ашё (товар) 
етказиб берувчиларни танлашдан то маҳсулот сотиш (сотиш) гача. 
Ахборот функцияси - бу ахборот тизими томонидан ишлаб 
чиқариладиган ва ҳар қандай маълумотга эга бўлган ҳаракатларнинг 
бир хиллиги билан тавсифланган мақсадли ихтисослаштирилган 
бошқарув фаолиятининг тури. 
Ахборот процедураси ахборот функциясининг қисми, унинг 
парчаланиши 
натижасида 
пайдо 
бўладиган 
ва 
маълумот 
ҳаракатларга боғлиқ операциялар мажмуи билан тавсифланади. 
Ахборот операцияси - бу ахборот процедураси доирасида 
кейинги парчаланиши мумкин бўлмаган ва маълумотни ўзгартириш 
ёки узатишга қаратилган оддий ҳаракат. 
Ахборот тармоғи - ахборот оқимларини самарали қайта ишлаш 
ва узатиш мақсадида ягона ахборот канали билан бирлаштирилган 
компютер 
дастурлари 
ва 
ахборот 
ресурсларидан 
фойдаланувчиларнинг мажмуи. 
Ахборот занжири - ахборот функциялари ва процедураларини 
таҳлил қилиш ва лойиҳалаш учун ахборот оқими бўйлаб чизиқли 
тартибланган ахборот тизимининг алоқалари тўплами. 
Ахборот канали - ахборотни қабул қилиш ва узатиш учун 
хизмат қилувчи тизимнинг кўплаб бўғинларини ўзаро боғлаш ва 
ўзаро алоқа объекти. 
Фаолияти ахборот бизнес-моделига асосланган корхонанинг 
бошқарув қарори қуйидаги босқичларни ўз ичига олади: 
* Бизнес-жараён ёки ҳодиса ҳақида маълумот тўплаш ва сақлаш; 
* Қабул қилинган маълумотларни таҳлил қилиш; 
*Ўрганилаётган ҳодиса ёки жараённинг ахборот бизнес-
моделини қуриш; 
*Мавжуд маълумотларни қайта ишлашнинг замонавий усуллари 
ва технологияларини жалб қилиш (компютер тармоқлари, 
маълумотлар базасини бошқариш тизимлари (МББТ), энг янги 
дастурий таъминот/иловалар); 
*Тузилган 
моделни 
маълумотларнинг 
ўзига 
хослигини 
текшириш (моделни тузатиш мумкин); 

---

119 
* Белгиланган вазифа бўйича якуний қарор қабул қилиш.