A. J. Tuychiyev Iqtisoiyot fanlari doktori, professor
Download 3.05 Mb. Pdf ko'rish
|
АУдит дарслик (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Operatsion audit
- Moliyaviy hisobot auditi
- Ob’ektiga ko’ra audit turlari Mos keluvchanlik auditi Moliyaviy hisobot auditi Operatsion audit
|
Mos keluvchanlik auditi – bu turdagi tekshirishda auditning mamlakat
miqyosidagi qonunlarga, shuningdek, barcha me’yoriy hujjatlarga mos kelishi yoki kelmaslik sabablari o‘rganiladi. Masalan, korxona faoliyatini auditorlik tekshirishdan o‘tkazishda uning korxona Nizomiga yoki mavjud yo‘riqnomalarga mos bo‘lishi aniqlanadi. Operatsion auditda barcha xo‘jalik muomalalari va jarayonlari, ularning ish samaradorligiga va unumdorligiga bo‘lgan ta’siri o‘rganiladi. Operatsion auditda unumdorlik va samaradorlik ko‘rsatkichlari, qimmatli qog‘ozlar hamda moliyaviy tizimga rioya qilishning buxgalteriya tamoyillariga mos kelishi nuqtai nazaridan ham ko‘rib chiqiladi. Moliyaviy hisobot auditi – bunday tekshiruv moliyaviy va buxgalteriya xodimlari tomonidan o‘tkazilib, asosan korxonaning to‘lov qobiliyati, moliyaviy natijalar, sotish jarayonlarining hisobotlarda qanchalik darajada aks ettirilganligi tekshiriladi. Auditorlik tekshiruvi o‘tkazilishining davriyligiga ko‘ra ikkiga bo‘linadi: 1. Dastlabki audit; 2. Davriy audit. Dastlabki audit auditor yoki auditorlik tashkiloti tomonidan ushbu korxonani birinchi marta tekshirishni anglatadi. Ob’ektiga ko’ra audit turlari Mos keluvchanlik auditi Moliyaviy hisobot auditi Operatsion audit 18 Davriy audit takroriy shartnomalar orqali bir korxona bitta auditor yoki auditorlik tashkiloti tomonidan amalga oshiriladi. Bu esa, albatta, mijozning malakali auditor bilan uzoq muddatli hamkorlik qilishga bo‘lgan qiziqishidan kelib chiqadi. Davriy audit dastlabki auditga nisbatan ancha ustundir. 1.4. Audit xizmatlari bozori Hozirgi zamon auditorlarining paydo bo‘lishi Buyuk Britaniyada 1780 yillarda boshlangan Sanoat inqilobi davrida sodir bo‘ldi. Ushbu inqilob murakkab byurokratik tuzilmalari bo‘lgan yirik sanoat korxonalarining paydo bo‘lishiga va keyinchalik korxonalarni kengaytirishni moliyalashtirish uchun tashqi mablag‘larni izlashga bo‘lgan ehtiyojni asta-sekin oshirdi. Kapital bilan ta’minlash va boshqaruv o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik yuzaga keldi. Ikkala o‘zgarish ham buxgalteriya xizmati mutaxassislariga hamda korxonaning ichki va tashqi moliya bo‘limlarini tekshirishga bo‘lgan talabni keltirib chiqardi. Auditorlik kasbining institutlari yaratilishi usha vaqt davri oldida turgan masala edi. Download 3.05 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|