A. J. Tuychiyev Iqtisoiyot fanlari doktori, professor
Ichki nazorat tizimi elementlari
Download 3.05 Mb. Pdf ko'rish
|
АУдит дарслик (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Riskni baholash
- Nazorat amallari
- Ma’lumot va aloqa
Ichki nazorat tizimi elementlari TKHTQ ichki nazoratning 5 ta elementlarini aniqlagan bo’lib, bular o’z navabatida korxonaning o’z oldiga qo’ygan marralarga erishishda yordam beruvchi omil hisoblanadi. Bu elementlar TKHTQ ning yanggilangan dasturida keltirilgan 152 bo’lib, 1.1 rasmda ko’rishimiz mumkin. Ko’rinib turganidek jarayon moliyaviy nazoratni amalga oshirish korxonaning moliyaviy hisobotga tegishli maqsadlari bilan boshlanadi, qaysiki barcha noto’g’ri hisobot va ma’lumotlardan holi bo’lgan axborotlar yig’indisi tushuniladi. Aytib o’tilgan 5 ta element quyidagilardir: 1. Riskni baholash. Bu shunday risklarki korxonaning istiqboliga rahna soladi. Riskni baholash birlamchi hisoblanib uni korxonaning boshqa nazorat turlarini amalga oshirishdan oldin bajarilishi kerak. 2. Nazorat muhiti. Bu bir qancha standartlar yig’indisi bo’lib, bunda ichki nazoratni amalga oshirishda talab etiladigan, zarur bo’lgan amallar va tuzilishlar tushiniladi. Shuni yodda tutish lozimki, nazorat muhiti ichki nazoratning barcha bosqichalarida to’g’ridan to’g’ri ta’sirga ega bo’ladi va mavjud bo’ladi. 3. Nazorat amallari. Bular amalga oshirilishi kerak bo’lgan operatsiyalar bo’lib, amallar va tuziliashda hamda korxonaning ichki siyosatida belgilab olingan bo’ladi. Bu amallar koxonaning barcha jabxalarida, nazorat bosqichlarida amal qiladi. 4. Ma’lumot va aloqa. Ikkisi ham ichki nazorat amallarini o’tkazishda muhim hisoblanadi. Ma’lumki ma’lumot tashqi va ichki manbalardan olinishi mumkin. Aloqa esa o’z navbatida o’sha kerakli axborotlarni olishda bo’glanish, axborotlarni qabul qilish yoki uzatish hisoblanadi. Ma’lumot va aloqa ishtirokchilarga ichki nazoratning mohiyati, bunda ularning majburiyati va u qay tarzda amalga oshirilishi kerakligini bunda uning korxona maqsadlariga erishishdagi roli kabi savollarga javob berishga yordam beradi. 5. Monitoring. Bu bosqichda, ichki nazoratni amalga oshirishda yuqorida keltirilgan elementlarning to’g’ri ishlayotganligi va muqobilligi tekshiriladi va o’rganiladi. Samarali ichki nazorat xolis ishlashi uchun 5 ta elementni talab etiladi. Xususan, nazorat samarali tashkil etilgan va amalga oshirilgan bo’lishi shart uning to’g’ri ishlashi uchun; amal ichki nazorat tizimi bilan bilan uzliksiz va muvofiq bo’lishi ta’minlanishi kerak. Bu zaruriyatlar ichki nazoratning korxona faoliyati 153 davomida qo’yilgan maqsadlarga erishishda muhim rol o’ynashini etibordan chetta qoldirmaslik lozim. Download 3.05 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling