A. J. Tuychiyev Iqtisoiyot fanlari doktori, professor
Download 3.05 Mb. Pdf ko'rish
|
АУдит дарслик (1)
|
9.4. Ishchi hujjatlar SAS 41 (AU 338), audit standartlari to’g’risidagi Nizomga muvofiq ishchi hujjatlar – bu auditor qo’llanilgan amallar, testlar, olingan ma’lumotlar va audit jarayonida qilingan mutanosib xulosalarni qayd qiladigan yozuvlardir. Ishchi hujjatlar auditor tekshirishni to’g’ri bajarish uchun muhim deb hisoblagan va u o’z auditorlik xulosasida keltiradigan xulosalarni qo’llab-quvvatlashi mumkin bo’lgan barcha ma’lumotlarni o’z ichiga olishi kerak. Ishchi hujjatlar vazifalari. Ishchi hujjatlarning umumiy maqsadi auditorga yordam berishdan iborat: ular auditor auditni umum qabul qilingan standartlarga muvofiq o’tkazayotganiga etarli darajada ishonch hosil qilishi uchun imkon yaratadi. Xususiy hollarda joriy yil auditi bilan bog’liq ishchi hujjatlar to’plangan dalillar, shuningdek tekshirish natijalari yozuvi sanalib, auditni rejalashtirish uchun asos bo’ladi. U muayyan holat uchun auditorlik xulosasining muvofiq turini aniqlash uchun ma’lumot va supervayzerlar (nazoratchilar) tomonidan amalga oshirilayotgan tekshiruvlar uchun asos sanaladi. Auditni rejalashtirish asoslari. Agar auditor joriy yil uchun o’z auditini mutanosib tarzda rejalashtirishni xohlasa, uning ishchi hujjatlarida zaruriy ma’lumotlar bo’lishi kerak. gazetalarda Bunday hujjatlarda xo’jalik ichki nazorat tizimi va auditning alohida sohalari, audit dasturi va o’tgan yil uchun audit natijalari uchun ajratilgan vaqt haqida tavsifiy ma’lumotlar kabi rejalashtirish uchun turli-tuman ma’lumotlar mavjud. To’plangan dalillar va test natijalari yozuvi. Ishchi hujjatlar – bu audit umum qabul qilingan standartlarga muvofiq amalga oshirilganidan dalolat 204 beruvchi eng birinchi hujjatlardir. Agar shunday zarur yuzaga kelsa, auditor nazorat organlari va sudda o’z auditi yaxshi rejalashtirilgani hamda tegishli tartibda nazorat qilinganini, to’plangan dalillar ishonchli, etarli va o’z vaqtida olinganligi, auditorlik xulosasi tekshirish natijalariga mos kelishini namoyish etishi kerak bo’ladi. Auditorlik xulosasi turini aniqlash uchun ma’lumotlar. Ish hujjatlari – muhim axborot manbalari bo’lib, auditorlik xulosasining muayyan sharoitga mos turi haqida oqilona qaror qabul qilishga yordam berishi mumkin. Hujjatlarda mavjud dalillar audit sohasining muvofiqligini va moliyaviy hisobot taqdim etishning ob’ektivlik darajasini aniqlash uchun foydali. Supervayzerlar va hamkorlar tomonidan tekshirish uchun asos. Agar supervayzerda auditor aynan shunday auditorlik xulosasi tuzish uchun rostdan ham etarli dalillar to’plaganini baholashga qiziqish paydo bo’lsa, u birinchi navbatda ish hujjatlariga murojaat qilishi mumkin bo’ladi. Auditorlik xulosasi tuzish bilan bevosita bog’liq maqsadlardan tashqari ishchi hujjatlar soliq deklaratsiyalari, qimmatli qog’ozlar birjalari uchun axborotlar va boshqa xabarnomalar tayyorlash uchun asos sifatida xizmat qilishi mumkin; auditorning fikriga ko’ra, mijoz faoliyatini yaxshilashga yordam berishi mumkin bo’lsa yoki bunday xabarnomalar umum qabul qilingan auditorlik standartlari bo’yicha talab etilsa, ular kompaniya auditorlik qo’mitasi va kompaniya rahbariyatiga turli masalalar bo’yicha rasmiy taqdimnomalar kiritish uchun axborot manbai bo’lishi mumkin; ular xodimlarni tayyorlash va kelgusi auditlarni rejalashtirish hamda ijrosini muvofiqlashtirishga yordamlashish uchun qo’shimcha ma’lumotlar sifatida ham xizmat qiladi. Mazmun va tashkil etish. Har bir auditorlik firmasi ishchi hujjatlarni tayyorlash va tashkil etishga o’z yondashuvini ishlab chiqadi. Boshlovchi auditor esa o’z auditorlik firmasi tomonidan ishlab chiqilgan yondashuvga amal qilishi kerak. Ushbu kitobda biz asosiy e’tiborni barcha ish hujjatlari uchun umumiy bo’lgan bosh tamoyillarga qaratamiz. 205 15-chizmada mazkur hujjatlarning tipik to’plamining mazmuni va tashkil etilishi ko’rsatilgan. U auditorlik tadqiqotiga aloqador deyarli barcha narsani o’z ichiga oladi. Audit doirasida tayyorlangan ishchi hujjatlarning turi muayyan mantiqqa bog’liq bo’lib, u, shuningdek, ular fayllarga qanday joylashtirilishini ham belgilab beradi. Qisqa qilib aytganda, turli kompaniyalar bunday hollarda muayyan darajada turlicha yondashuvlardan foydalanishi ham mumkin. Rasmda keltirilgan misolda ishchi hujjatlar ro’yxati umumiy axborotdan, masalan, doimiy fayllarga joylashtirilgan korporatsiyalar haqida ma’lumotlar bilan boshlanadi. Download 3.05 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|