A. M. Mannonov n. A. Abdullayev r. R. Rashidov

AFG‘ONISTONNING ENG YANGI DAVR TARIXI 
(1945-2000-YILLAR). AFG‘ONISTONNING
IJTIMOIY-IQTISODIY VA SIYOSIY TARAQQIYOTI
Afg'oniston garchi Ikkinchi Jahon urushida ishtirok etmagan 
b o ‘lsa-da, urush mamlakat hayotiga katta zarar yetkazdi. XX asr 
30-yillari davomida mamlakat iqtisodiyotini tiklash va rivojlantirish 
bo‘yicha yetakchi chet davlatlar bilan o ‘matila boshlangan savdo- 
iqtisodiy, texnikaviy va shu kabi sohalardagi hamkorlik urush 
boshlanishi bilan to'xtab qoldi. Urush yillarida Afg'oniston faqat 
Buyuk Britaniya bilan savdo-iqtisodiy munosabatlami olib bora oldi, 
xolos. Ikkinchi Jahon urushi nihoyasiga yetgach, Afg'oniston ham 
ichki siyosatda, ham tashqi siyosatda bir qator jiddiy muammolarga 
to'qnash keldi.
1946-yilda ichki siyosatda afg'on xalqi ustida juda ham qattiq 
nazorat yuritib kelgan M.Hoshimxon (podshoh M.Zohirshohning 
amakisi) boshchiligidagi hukumat Shoh Mahmud (M.Zohirshohning 
boshqa bir amakisi) yetakchiligidagi hukumat bilan almashgan73 
bo'lsa ham afg'on qabilalari orasidagi norozilik kayfiyati hamon us- 
tun bo'lib turar, mamlakat iqtisodiyoti va xo'jaligi zudlik bilan hal 
etilishi lozim bo'lgan bir qator muammolarga to'qnash kelgan edi.
Mamlakatda hukumat almashinuvi bilan ijtimoiy-siyosiy 
hayotda ham birmuncha o'zgarishlar ro 'y berdi. Jumladan, bir qator 
ommaviy va ijtimoiy-siyosiy tashkilotlaming paydo bo'lishiga 
hamda faoliyat yuritishiga sharoit yuzaga keldi.
Shoh Mahmudning hukumatga kelishi bilan XX asr 30-yillarida 
qamoqqa tashlangan ilg'or fikrga ega bir qator jamoat arboblari 
ozodlikka chiqarildi va surgundan qaytib kelishga ijozat beril- 
di. Xususan, uzoq muddatli qamoq jazosini o'tagan Said Qosim 
Lag'moniy adliya vaziri lavozimini egallagan bo'lsa, Abdul Hodi 
Doviy afg'on parlamenti quyi palatasi rahbari lavozimini egalladi.
Urushdan keyingi yillardagi og'ir ijtimoiy-iqtisodiy ahvol, kun 
tartibida turgan bir qator o'tkir muammolaming hal etilmasligi va