A. M. Mannonov n. A. Abdullayev r. R. Rashidov

82 
The Soviet-Afghan War. How a Superpower Fought and Lost. The Russian 
General Staff (Translated and edited byLester W. Grau and Michael A. Cress). 
-Lawrence (Kansas): University Press o f Kansas, 2002. - P. 9.

---

1979-yil bahoridan boshlab AXDP rahbariyati o ‘z tuzumining 
har tomonlama xavfsizligini ta ’minlash maqsadida Sovet Ittifoqidan 
Afg‘onistonga qo‘shin kiritishni so‘rab bir necha marta rasmiy 
ravishda iltimos qila boshlaydi. 1979-yil iyunda AXDP hukumati 
tomonidan M.Dovud davridan beri afg‘on qamoqxonalarida 
o ‘tirgan 100 nafardan ortiq islom rahnamolari otishga buyurilgan. 
Qatl etilganlar orasida mamlakatda juda katta obro‘ga ega bo'lgan 
Mujaddadiy, G ‘iloniy kabi diniy birlashmalar yetakchilari ham bor 
edi83.
1979-yil avgustida asosan hazoriy millatiga mansub aholi 
istiqomat qiladigan mamlakatning markazidagi Hazorajot o ‘lkasida 
AXDP tuzumiga qarshi 3 ming nafar jangchini birlashtirgan kuchli 
xalq harakati boshlandi va “Mustaqil Islomiy Hazorajot” tuzilganligi 
e ’lon qilindi84. 1979-yil yozi va kuzida mamlakat janubi va sharqiy 
hududlarida ham sho‘roparast AXDP hukumatiga qarshi harakatlar 
avj oldi va markaziy hokimiyat ushbu harakatlami bostirishga but­
kul layoqatsiz ekanligi namoyon bo ‘la boshladi.
AXDP tuzumi o ‘z ichki siyosatida aholining har bir norozi- 
ligini qurolli kuch vositasida bostirishga tayana boshladi va ushbu 
holat mamlakatda osoyishtalikka olib kelmadi, aksincha - markaziy 
hokimiyatga qarshi vujudga kelgan harakatning ijtimoiy bazasi 
kengayishiga yo‘l ochib berdi. Shuningdek, afg‘on aholisi o ‘z 
joylaridan siljib Pokiston va Eronga qochishga majbur b o ‘ldi. Ush­
bu davlatlar hukumatlari qochoqlami muhojirlar, deb tan oldilar. 
Tez kunlarda Eron va Pokiston hududida qurolli oppozitsiyaning 
o ‘quv markazlari pay do bo ‘la boshladi va bu kabi maskanlar keng 
yoyilib katta tarmoqqa aylandi.
1979-yil 3-iyulda AQSH Prezidenti J.Karter “Afg‘onistonga 
SSSRning 
kirishini 
“rag‘batlantirish” 
maqsadida, 
afg‘on